Απομείωση παγίου περιουσιακού στοιχείου

Σύμφωνα με τα ΕΛΠ (άρθρο 18, παρ. 3β Ν 4308/2014), τα πάγια περιουσιακά στοιχεία που επιμετρώνται στο κόστος κτήσης ή στο αποσβέσιμο κόστος, υπόκεινται σε έλεγχο απομείωσης της αξίας τους, όταν υπάρχουν σχετικές ενδείξεις για αυτό.

Οι (λογιστικές) ζημίες απομείωσης προκύπτουν όταν η ανακτήσιμη αξία ενός παγίου καταστεί μικρότερη από την λογιστική του αξία.

Περαιτέρω, ανακτήσιμη αξία είναι το μεγαλύτερο ποσό μεταξύ της εύλογης αξίας (η οποία λαμβάνεται μειωμένη από τυχόν κόστος διάθεσης) και αξίας χρήσης του. Λογιστική αξία είναι αυτή με την οποία το στοιχείο εμφανίζεται στα βιβλία της οντότητας. Συνεπώς,

       αν:        ανακτήσιμη αξία   <   λογιστική αξία   =>  ζημιά απομείωσης

Ωστόσο, η ζημιά απομείωσης γίνεται αποδεκτή, όταν εκτιμάται κατ ουσίαν, ότι έχει  μόνιμο χαρακτήρα. Βάσει των σχετικών διατάξεων (ΕΛΠ), ενδείξεις απομείωσης, μεταξύ άλλων, αποτελούν:

Σημειώνεται ότι οι ζημίες απομείωσης αναγνωρίζονται στα αποτελέσματα ως έξοδο και αναστρέφονται, όταν οι συνθήκες που τις προκάλεσαν παύουν να υφίστανται. Πάντως, η λογιστική αξία ενός παγίου μετά την αναστροφή της ζημίας απομείωσης δεν μπορεί να υπερβεί την λογιστική αξία που θα είχε το πάγιο εάν δεν είχε αναγνωριστεί η ζημιά απομείωσης.

Οι ζημιές απομείωσης και η ενδεχόμενη αναστροφή τους εξετάζονται στο πλαίσιο της αναβαλλόμενης φορολογίας (βλ. Βλησμάς Ορ. / Σγουρινάκης Ν., Η αναβαλλόμενη φορολογία, Οικονομική Βιβλιοθήκη, 2016).

Παράδειγμα:

Η οντότητα «ΛΑΜΔΑ ΑΕΒΕ», αγόρασε τον Ιανουάριο 2014 μηχάνημα παραγωγής αξίας 100.000 ευρώ. Η διοίκηση της οντότητας επιλέγει την σταθερή μέθοδο απόσβεσης, με εκτιμώμενη ωφέλιμη ζωή τα 5 έτη και μηδενική υπολειμματική αξία. Οι καθαρές ταμειακές ροές υπολογίζονται σε 30.000 ευρώ κατ’ έτος, για την πενταετία της παραγωγικής και ωφέλιμης λειτουργίας του.

Μετά από τρεις (3) λογιστικές χρήσεις και συγκεκριμένα τον Δεκέμβριο 2016, το μηχάνημα παραγωγής υπέστη σοβαρή βλάβη, η οποία εκτιμάται ότι θα μειώσει την παραγωγική δυναμικότητα του κατά 60%, ενώ κατά το ποσοστό αυτό θα μειωθούν και οι καθαρές ταμειακές ροές. Ωστόσο, η βλάβη αυτή δεν θα επηρεάσει την διάρκεια της ωφέλιμης ζωής του.

Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι υπάρχει σοβαρή ένδειξη απομείωσης και η  οντότητα «ΛΑΜΔΑ ΑΕΒΕ», θα πρέπει να προβεί σε έλεγχο απομείωσης. Κατά τον έλεγχο απομείωσης, επιβεβαιώθηκε η εκτίμηση ότι το μηχάνημα έχει πλέον την ικανότητα να παράγει καθαρές ταμειακές ροές 12.000 ευρώ [30.000 – (30.000 χ 60%)], για κάθε μία από τις επόμενες δύο (2) λογιστικές χρήσεις.

Το κατάλληλο επιτόκιο προεξόφλησης (το οποίο λαμβάνει υπόψη και τον επιχειρηματικό κίνδυνο της οντότητας), έστω ότι είναι 6%.

Υπό την έννοια αυτή, θα υπολογιστεί η αξία χρήσης του  μηχανήματος παραγωγής, με την μέθοδο της καθαρής παρούσας αξίας (ΚΠΑ): 

Οπότε, έχουμε:  ΚΠΑ (Αξία χρήσης) = 11.320,75 + 10.679,95 = 22.000,70 ευρώ

Οίκοθεν νοείται ότι η αξία χρήσης μπορεί να υπολογιστεί και με κάποιον άλλον τρόπο. Πάντως, η μέθοδος της ΚΠΑ θεωρείται αξιόπιστη, αρκεί να προσδιοριστούν με την αναγκαία προσέγγιση, τόσο οι αναμενόμενες ταμειακές ροές, όσο και το επιτόκιο, με το οποίο θα γίνει η προεξόφλησή τους.

Ακολούθως, μετά από σχετική έρευνα αγοράς που διενεργήθηκε, η εύλογη αξία του μηχανήματος παραγωγής, αποδείχθηκε ότι είναι ιδιαιτέρως χαμηλή. Ειδικότερα, δεδομένου ότι η κατασκευάστρια εταιρεία του μηχανήματος ευρίσκεται σε κατάσταση αναδιοργάνωσης, οι υπηρεσίες τεχνικής υποστήριξης έχουν μειωθεί σε σημαντικό βαθμό και κατά συνέπεια ο συγκεκριμένος τύπος του μηχανήματος πωλείται στην αγορά μεταχειρισμένων στην τιμή των περίπου 25.000 ευρώ.  Αυτή η αξία θεωρείται ότι είναι η εύλογη, ενδέχεται δε, να μειωθεί και άλλο, λόγω κόστους διάθεσης - μετακίνησης, αλλά και λόγω της συνεχούς επιδείνωσης των δεδομένων στην αγορά, για το συγκεκριμένο πάγιο.

Επομένως, αφού η αξία χρήσης (22.000,70 ευρώ) του μηχανήματος παραγωγής είναι μικρότερη από την εύλογη αξία (25.000 ευρώ), ενώ η λογιστική αξία (δηλαδή η αναπόσβεστη, μετά από τρία χρόνια αποσβέσεων) είναι 40.000 ευρώ, είναι προφανές ότι υπάρχουν όχι απλώς ενδείξεις, αλλά σαφείς αποδείξεις, ώστε η διοίκηση της οντότητας να προχωρήσει στην διενέργεια ελέγχου απομείωσης της αξίας του μηχανήματος. 

Άρα, η ζημιά απομείωσης είναι ίση: 

    

Ο λογαριασμός 13.03.00 «Απομειωμένο μηχάνημα παραγωγής» λειτουργεί ως αντίθετος και παρακολουθεί τις συσσωρευμένες απομειώσεις του συγκεκριμένου πάγιου περιουσιακού στοιχείου.

Επισημαίνεται ότι δεν αναγνωρίζεται φορολογικώς η ζημιά απομείωσης, αφού δεν πρόκειται για πραγματική συναλλαγή, όπως απαιτεί ο ΚΦΕ (άρθρο 22, περ. β’).

Η ζημιά απομείωσης καταγράφεται ως προσωρινή διαφορά  στη λογιστική – φορολογική βάση και μεταφέρεται στον Πίνακα «Κ» του Ε3.

Οι λογιστικές αποσβέσεις θα υπολογίζονται επί του αποσβέσιμου κόστους (δείτε τον ορισμό στο Παράρτημα του Ν 4308/2014), για τα υπόλοιπα έτη της ωφέλιμης ζωής του μηχανήματος.

Νίκος Σγουρινάκης

n_sgourinakis@hotmail.com