Σκέψεις για το μέλλον του λογιστικού επαγγέλματος στην Ελλάδα

Εν όψει των εκλογών του Οικονομικού Επιμελητηρίου, αλλά κυρίως λόγω των κοσμογονικών αλλαγών στο λογιστικό, φορολογικό και εσχάτως και ασφαλιστικό μας μοντέλο, αναπτύσσεται ένας εντεινόμενος προβληματισμός και διάλογος μεταξύ των συναδέλφων λογιστών και φοροτεχνικών σε σχέση με το μέλλον του λογιστικού επαγγέλματος στην Ελλάδα.

Ο προβληματισμός αυτός είναι απολύτως βάσιμος, αφού όλοι αντιλαμβάνονται ότι η έκταση των αλλαγών που συντελούνται είναι τέτοια που καθιστά αντικειμενικά δύσκολη την προσαρμογή των συναδέλφων και ανοίγει το έδαφος για μία επέλαση των μεγάλων εταιρειών και για την άλωση μίας συρρικνούμενης, λόγω της κρίσης, αγοράς των λογιστικών υπηρεσιών.

Ο κίνδυνος συνίσταται στο ενδεχόμενο ένας μεγάλος αριθμός συναδέλφων να παρέχει αποκλειστικά υπηρεσίες τύπου Κ.Ε.Π. όπως την εκτύπωση του ΕΝΦΙΑ κάποιων φορολογούμενων που δεν είναι εξοικειωμένοι με τις νέες τεχνολογίες ή την αποστολή προ-συμπληρωμένων δηλώσεων κλπ. Μάλιστα και αυτή ακόμα είναι μία υπηρεσία που πιθανότατα με την περαιτέρω αυτοματοποίηση και την προϊούσα εξοικείωση των πολιτών με τις νέες τεχνολογίες θα καταστεί περιττή μετά από 4-5 χρόνια. Από την άλλη μεριά ελλοχεύει ο κίνδυνος η σχεδιαζόμενη αύξηση του ορίου ακαθαρίστων εσόδων κάτω του οποίου δεν θα είναι υποχρεωτική η υπαγωγή στον ΦΠΑ κάποιων επιχειρήσεων και πιθανόν και η τήρηση βιβλίων να οδηγήσει σε περαιτέρω συρρίκνωση της αγοράς.

Η κατάσταση περιπλέκεται ακόμα περισσότερο από το γεγονός ότι το λογιστικό επάγγελμα ασκείται τόσο από αποφοίτους Α.Ε.Ι. όσο και από απόφοιτους Τ.Ε.Ι. ή Ι.Ε.Κ. Δυστυχώς δεν είναι λίγοι εκείνοι εκ των συναδέλφων αποφοίτων Α.Ε.Ι. οι οποίοι κινούνται στη λογική να σταλούν στο πυρ το εξώτερον οι των Τ.Ε.Ι. ή των Ι.Ε.Κ. ώστε να βολευτούν οι υπόλοιποι. Ωστόσο από την εμπειρία μου και την επαφή μου με πολλούς συναδέλφους, έχω διαπιστώσει ότι υπάρχουν απόφοιτοι Ι.Ε.Κ. οι οποίοι με πολύ κόπο, βάσανα και μελέτη έχουν καταφέρει να επιδεικνύουν ένα υψηλό επίπεδο επαγγελματισμού, γνώσεων και ποιότητας υπηρεσιών όταν στον αντίποδα κάποιοι απόφοιτοι Α.Ε.Ι. το μόνο που πέτυχαν ήταν ένα «βόλεμα» σε κάποια καλή θέση, αδυνατώντας ακόμα και να περιγράψουν σε τι διαφέρει το ενεργητικό από την καθαρή θέση. Παρόλο λοιπόν που εγώ προσωπικά ανήκω στην πρώτη κατηγορία, των αποφοίτων Α.Ε.Ι., θεωρώ λανθασμένη την όποια λογική κατακερματισμού του κλάδου με βάση τα τυπικά προσόντα.

Η πιστοποίηση των λογιστών-φοροτεχνικών, η οποία έχει καταντήσει το πιο σύντομο ανέκδοτο των τελευταίων ετών, πρέπει ασφαλώς να προχωρήσει. Αλλά θα πρέπει, για τους ήδη και από χρόνια ασκούντες το επάγγελμα, να βασίζεται στα ουσιαστικά προσόντα, τη μάθηση και την εμπειρία που έχουν αποκτήσει και όχι μόνο σε τίτλους σπουδών. Ο τρόπος με τον οποίο θα εξακριβώνεται το επίπεδο των ουσιαστικών προσόντων, π.χ. μέσω μίας δοκιμασίας εξετάσεων ή μέσω της παρουσίασης του έργου και της προϋπηρεσίας κάθε συναδέλφου, μπορεί να προσδιοριστεί μέσα από μία διαδικασία διαλόγου. Ο διάλογος προϋποθέτει την ύπαρξη μίας γνήσιας αντιπροσώπευσης των ενδιαφερομένων. Και εδώ υπάρχει το σοβαρό ζήτημα της έλλειψης μίας τέτοιας αντιπροσώπευσης.

Προφανώς το ρόλο του εκπροσώπου των λογιστών δεν μπορεί να τον παίξει το Ο.Ε.Ε. αφού ένα μεγάλο μέρος των λογιστών δεν μπορούν καν να είναι μέλη του. Ασφαλώς θα έχει γνώμη και συμμετοχή, ως ο θεσμικός οικονομικός σύμβουλος του κράτους, αλλά όχι ως εκπρόσωπος του λογιστικού κόσμου. 

Το ρόλο του εκπροσώπου των λογιστών, μπορούν να τον παίξουν μόνο φορείς που προέρχονται από τους ίδιους τους λογιστές. Εδώ βρίσκεται η ευθύνη του καθενός από εμάς. Η κατάσταση και οι παθογένειες του συνδικαλιστικού κινήματος των λογιστών είναι λίγο πολύ γνωστές. Είναι όμως σε μεγάλο βαθμό αποτέλεσμα της αποχής των συναδέλφων από τις όποιες οργανώσεις, συλλόγους ή ενώσεις υπάρχουν. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα πολλές φορές τη μετατροπή τους σε οργανώσεις – σφραγίδες, με ότι αυτό συνεπάγεται. Με χαρά διαπιστώνω τελευταία ότι σε αρκετές επαρχιακές πόλεις αυτό δεν ισχύει. Σε κάποιες από αυτές υπάρχουν σύλλογοι ζωντανοί, με αρκετά μέλη και με αξιόλογο έργο. Ίσως λοιπόν να πρέπει το παράδειγμά των συναδέλφων της επαρχίας να ακολουθήσουν και οι συνάδελφοι των μεγάλων αστικών κέντρων και να ενταχθούν στους συλλόγους, συμμετέχοντας ενεργά και απαιτώντας η δράση τους να αφορά τα πραγματικά και μεγάλα προβλήματα του κλάδου και να μην εξαντλείται στη διεκδίκηση παρατάσεων διαφόρων προθεσμιών. 

Η πιστοποίηση βέβαια από μόνη της δεν αρκεί για την επίλυση των προβλημάτων του κλάδου. Θα πρέπει παράλληλα με αυτή να διεκδικηθεί η κατοχύρωση των επαγγελματικών δικαιωμάτων των λογιστών – φοροτεχνικών από την πολιτεία, κατά τρόπο ανάλογο με αυτό που ισχύει σε άλλα παρεμφερή επαγγέλματα, όπως αυτό των δικηγόρων.

Τέλος, θα πρέπει και ο καθένας από εμάς να προσπαθεί να διατηρεί σε υψηλό επίπεδο την ποιότητα των υπηρεσιών του, παρακολουθώντας και αφομοιώνοντας τις εξελίξεις σε όλα τα φορολογικά αντικείμενα μέσα από διαρκή μελέτη. Ευτυχώς ή δυστυχώς το επάγγελμά μας και η επιστήμη μας δεν χαρακτηρίζεται από τη στασιμότητα που διακρίνει άλλες και κυρίως τις θετικές επιστήμες. Η διαρκής μελέτη και επιμόρφωση αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο της και χωρίς αυτή, ότι και αν γίνει σε συλλογικό επίπεδο, δεν θα μπορεί ο οποιοσδήποτε συνάδελφος να ανταποκριθεί στις προκλήσεις της νέας εποχής.

ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΜΙΧΕΛΙΝΑΚΗΣ

ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΛΟΓΙΣΤΗΣ ΦΟΡΟΤΕΧΝΙΚΟΣ