29 Σεπτεμβρίου 2016

Η μέθοδος της αύξουσας απόσβεσης

Τα Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα (Ν 4308/2014) στο άρθρο 18, παρ. 3 του νόμου, καθορίζουν το πλαίσιο των λογιστικών αποσβέσεων των παγίων περιουσιακών στοιχείων «που έχουν περιορισμένη ωφέλιμη ζωή». Υπό την έννοια αυτή, η γη, με την ευρεία έννοια (δηλαδή η αξία του οικοπέδου που αναλογεί σε κτίσμα) δεν υπόκειται σε απόσβεση, λόγω μη περιορισμένης ωφέλιμης ζωής. Εξαιρείται ασφαλώς η περίπτωση, κατά την οποία, επί της γης (πχ οντότητα που εκμεταλλεύεται μεταλλείο ή ορυχείο) έχουν πραγματοποιηθεί εγκαταστάσεις ή βελτιώσεις, οπότε η αξία τους εμπίπτει στην έννοια της «περιορισμένης ωφέλιμης ζωής».

Ομοίως, η υπεραξία και τα λοιπά άυλα περιουσιακά στοιχεία με απεριόριστη ζωή δεν υπόκεινται σε απόσβεση. Η (λογιστική) απόσβεση αρχίζει να υπολογίζεται όταν το πάγιο περιουσιακό στοιχείο είναι έτοιμο για την χρήση για την οποία προορίζεται και (η απόσβεση) ακολουθεί την εκτιμώμενη ωφέλιμη οικονομική ζωή του.

Η απόσβεση διενεργείται είτε με την σταθερή μέθοδο είτε με την φθίνουσα μέθοδο είτε με την μέθοδο των παραγόμενων μονάδων.

Ωστόσο, ρητά αναφέρεται στον νόμο ότι την ευθύνη επιλογής της κατάλληλης μεθόδου απόσβεσης για την συστηματική κατανομή της αξίας του παγίου στην ωφέλιμη οικονομική ζωή του, έχει η Διοίκηση της οντότητας.

Συνεπώς, κατά την γνώμη μου, η Διοίκηση της οντότητας, δικαιούται να επιλέγει πρακτικές που θα καθορίζουν την λογιστική της περιουσιακή εικόνα, σύμφωνα με τα ισχύοντα επιχειρηματικά δεδομένα. Άρα, η οντότητα, έχει την δυνατότητα να εφαρμόσει οποιαδήποτε μέθοδο αποσβέσεων εκτιμά ότι συμβαδίζει αρμονικά με την παραγωγική προσφορά του παγίου της στο λειτουργικό της κύκλωμα και περαιτέρω εάν το ποσό της ετήσιας απόσβεσης (όπως το υπολόγισε) αποκλίνει από αυτό που προσδιορίζεται βάσει της φορολογικής νομοθεσίας, θα σχηματίζει την διαφορά της λογιστικής με την φορολογική βάση και θα προβαίνει σε φορολογική αναμόρφωση (ή σε αναβαλλόμενη φορολογία), προσαρμόζοντας αναλόγως το φορολογικό της αποτέλεσμα.

Υπό την έννοια αυτή, η Διοίκηση της οντότητας μπορεί να επιλέξει να εφαρμόσει και κάποια άλλη μέθοδο απόσβεσης (εκτός από τις παραπάνω αναφερόμενες στον νόμο), εφόσον βέβαια η μέθοδος που θα προκριθεί, βρίσκεται στο πλαίσιο της Λογιστικής Επιστήμης.

Όπως είναι γνωστό, σύμφωνα με την θεωρία της Λογιστικής η ετήσια απόσβεση των παγίων περιουσιακών στοιχείων μιας οικονομικής μονάδας, μπορεί να είναι σταθερή, αύξουσα ή φθίνουσα.

Επομένως, η οντότητα μπορεί να επιλέξει για κάποια πάγια περιουσιακά στοιχεία, την μέθοδο της αύξουσας απόσβεσης.

Η μέθοδος της αύξουσας απόσβεσης, αποδίδεται ως μία σειρά αριθμών με σταθερή προοδευτική εξέλιξη (αριθμητική πρόοδος), ενώ στα συγγράμματα της Λογιστικής έχει τον τίτλο: «Η μέθοδος του αθροίσματος των ετών της ωφέλιμης ζωής του παγίου».

Αυτό σημαίνει ότι και εδώ πρέπει να καθοριστεί εκ των προτέρων ο αριθμός των ετών που η επιχείρηση εκτιμά ότι θα λειτουργεί και θα αποδίδει το πάγιο. Σημειώνεται ότι η μέθοδος αυτή προτείνεται να εφαρμόζεται σε πάγια περιουσιακά στοιχεία που έχουν άκρως περιορισμένη ωφέλιμη ζωή, είτε γιατί απαξιώνονται τεχνολογικά, δηλαδή σχετικά γρήγορα, είτε γιατί συμμετέχουν σε εντατικοποιημένες παραγωγικές διαδικασίες και υφίστανται αυξημένη καταπόνηση και φθορά.

Ως εκ τούτου, η μέθοδος δεν ενδείκνυται να εφαρμόζεται σε κτίρια, κτιριακές εγκαταστάσεις κ.λπ. Σε αυτές τις περιπτώσεις, λόγω της μεγάλης διάρκειας οικονομικής ζωής αυτών των παγίων και της, με αργούς ρυθμούς, μεταβολής της τεχνολογίας, η ιδανική μέθοδος, ασφαλώς, είναι η σταθερή απόσβεση.

Περαιτέρω η σύγκριση της μεθόδου της αύξουσας απόσβεσης με την αντίθετή της (της φθίνουσας απόσβεσης), καταλήγουν σε χρήσιμα συμπεράσματα που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν αναλόγως από τις διοικήσεις των οντοτήτων.

Η μέθοδος της σταθερής απόσβεσης είναι σαφώς πιο εύκολα ελέγξιμη, απλή στους υπολογισμούς και φαινομενικά τουλάχιστον «δίκαιη», λόγω της ισοκατανομής της αποσβεστέας αξίας του παγίου. Εξάλλου, είναι η μέθοδος που προβλέπεται από τις φορολογικές διατάξεις και στον βαθμό που υπολογίζεται σωστά, δεν προκαλείται ανάγκη για διαφορά σε λογιστική – φορολογική βάση.

Η μέθοδος της φθίνουσας απόσβεσης, επιβαρύνει υπέρμετρα τις πρώτες λογιστικές χρήσεις, «αποθεματικοποιώντας» σχετικά γρήγορα την λειτουργική φθορά του παγίου, αλλά και μεταφέροντας αυξημένο κόστος στην παραγωγική λειτουργία. Κριτήριο για την επιλογή της μεθόδου αυτής, θα είναι η ενδεχόμενη υψηλή απόδοση του παγίου, κατά τις (δύο, κυρίως) πρώτες διαχειριστικές χρήσεις, η οποία στη συνέχεια, θα βαίνει μειούμενη.

Η μέθοδος της αύξουσας απόσβεσης, ενδέχεται να έχει καλύτερα αποτελέσματα εδώ, από την άποψη ότι «δοκιμάζει» την λειτουργία του παγίου (κυρίως, μηχανήματος), υπολογίζοντας σταδιακά την αυξημένη προσφορά του στο λειτουργικό κόστος. Κατά την έννοια αυτή, αποτυπώνεται με πλέον πραγματικούς όρους η τεχνολογική απαξίωση του παγίου και επισπεύδεται η αντικατάστασή του, δεδομένης και της ελευθερίας εκτίμησης του αριθμού των ετών της ωφέλιμης ζωής.

Στο σημείο αυτό, υπογραμμίζω, ότι η Λογιστική Οδηγία ΕΛΤΕ για την εφαρμογή του νόμου των ΕΛΠ, στην παράγραφο 18.3α.1 και στο σχετικό παράδειγμα, σχηματίζει τον πίνακα της φθίνουσας απόσβεσης βάσει αντίστροφων συντελεστών της αύξουσας απόσβεσης. Δηλαδή, αν οριστεί ως ωφέλιμη ζωή για το πάγιο τα πέντε (5) έτη, οι συντελεστές θα είναι: 1/15, 2/15, 3/15, 4/15, 5/15[1]. Υπενθυμίζεται ότι η οντότητα έχει την ευχέρεια, παράλληλα με την εκτίμηση του αριθμού των ετών της ωφέλιμης ζωής, να υπολογίζει και υπολειμματική αξία για το πάγιο. Η αξία αυτή δεν λαμβάνει μέρος στον υπολογισμό της απόσβεσης (Λογιστική Οδηγία ΕΛΤΕ, 18.3α.1).

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον αποκτά ο τρόπος με τον οποίο θα πρέπει να αντιμετωπισθεί η φορολογική αναγνώριση του «εξόδου» της απόσβεσης, στις περιπτώσεις που η οντότητα, επιλέγει διαφορετική μέθοδο από την προβλεπόμενη στην φορολογική νομοθεσία. Είναι σαφές, ότι εφόσον η νομοθεσία, κατά μία έννοια, επιβάλλει φορολογικά την μέθοδο της σταθερής απόσβεσης, «επεμβαίνει» στην διαμόρφωση του λειτουργικού κόστους, με την έννοια ότι καθορίζει κατά κάποιον τρόπο, διοικητικά, το ετήσιο ποσό των αποσβέσεων. Συνεπώς, αν η οντότητα υπολογίσει με διαφορετικό τρόπο τις αποσβέσεις των παγίων της, για λόγους που η διοίκησή της εκτιμά ως μεγαλύτερη προσέγγιση στη πραγματικότητα, θα πρέπει να προσαρμόσει τα ποσά τους στο ύψος αυτών που αναγνωρίζονται, ως προς την διαδικασία προσδιορισμού του φορολογητέου αποτελέσματος (βλέπε και την Αναβαλλόμενη Φορολογία).

Ωστόσο, κατά την γνώμη μου, το μείζον θέμα είναι η μεγαλύτερη ή η μικρότερη επιβάρυνση του λειτουργικού κόστους, ή του κόστους παραγωγής των προϊόντων, πράγμα το οποίο σχεδιάζεται από την οντότητα, στο πλαίσιο της τιμολογιακής της πολιτικής και του ανταγωνισμού και επομένως, σκόπιμο θεωρείται να έχει την σχετική ελευθερία, συν τοις άλλοις και της επιλογής της μεθόδου απόσβεσης, προκειμένου να επιτυγχάνονται κάθε φορά οι στόχοι που θέτει η διοίκησή της.

Χρήσιμο θα ήταν να είχαμε και την άποψη της  ΕΛΤΕ.

 

Νίκος Σγουρινάκης  


[1] Από την Άλγεβρα γνωρίζουμε ότι η σειρά αυτή των αριθμών ονομάζεται αριθμητική πρόοδος και τα μεγέθη της δίδονται από τους τύπους: τ = α + (ν - 1) ω και ω = (τ - α) / (ν - 1), όπου ν = το πλήθος των όρων, α = ο πρώτος όρος και ω = η διαφορά ή ο λόγος της προόδου.

 

 

Παρακαλώ περιμένετε...

loading
 
Ερώτηση Ασφαλείας: Επιλέξτε μία σημαντική για εσάς ημερομηνία

Σημειώστε την ημερομηνία που θα επιλέξετε, σε περίπτωση που σας ζητηθεί στο μέλλον από το σύστημα για λόγους ασφαλείας.

Επιβεβαιώστε τον λογαριασμό σας

Παρακαλώ συμπληρώστε την σημαντική για εσάς ημερομηνία που έχετε καταχωρίσει ως ερώτηση ασφαλείας.