Φορολογική και λογιστική αντιμετώπιση των μερισμάτων

Ο «νέος» ΚΦΕ (Ν 4172/2013) χρησιμοποιεί τον όρο «μερίσματα», με την ευρεία έννοια και συμπεριλαμβάνει όχι μόνο την γνωστή απόδοση κέρδους στον κάτοχο των μετοχών ανώνυμης εταιρείας, αλλά και το εισόδημα που προκύπτει από ιδρυτικούς τίτλους, ή άλλα  εταιρικά δικαιώματα, όπως είναι τα μερίδια, οι μερίδες, οι συμμετοχές σε κέρδη προσωπικών επιχειρήσεων, οι διανομές των κερδών από κάθε είδους νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα, καθώς και κάθε άλλο συναφές διανεμόμενο ποσό (άρθρο 36). Το παραπάνω εισόδημα ανήκει στην κατηγορία «εισόδημα από κεφάλαιο», σε αντίθεση με το προϊσχύον καθεστώς του Ν 2238/1994, όπου η πηγή του εισοδήματος ήταν «από κινητές αξίες», στην οποία κατηγορία εντάσσονται επιπλέον και τα εισοδήματα από τόκους, δικαιώματα και ακίνητα.

Τα μερίσματα φορολογούνται με συντελεστή φόρου 10% και η παρακράτηση γίνεται κατά την καταβολή τους στον δικαιούχο, από αυτόν που καταβάλλει την πληρωμή.

Περαιτέρω, ο παρακρατούμενος φόρος εξαντλεί την φορολογική υποχρέωση, μόνο όταν ο δικαιούχος των μερισμάτων είναι φυσικό πρόσωπο ή νομικό πρόσωπο, το οποίο όμως δεν έχει φορολογική κατοικία στην Ελλάδα και δεν διατηρεί μόνιμη εγκατάσταση στη χώρα μας. Εξ αντιδιαστολής προκύπτει ότι δεν υπάρχει εξάντληση της φορολογικής υποχρέωσης, όταν δικαιούχος των μερισμάτων είναι νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα που έχει φορολογική κατοικία ή διατηρεί μόνιμη εγκατάσταση στην Ελλάδα. Στην περίπτωση  αυτή, όπου η παρακράτηση φόρου δεν εξαντλεί την φορολογική υποχρέωση, ο παρακρατηθείς φόρος πιστώνεται έναντι του φόρου εισοδήματος του νομικού προσώπου.

Παράδειγμα:

Η γενική συνέλευση των μετόχων της «ΚΑΠΑ ΑΕ», με μετοχικό κεφάλαιο 60.000 ευρώ (120.000 μετοχές χ 0,50 ευρώ) αποφασίζει την διανομή μερίσματος ποσού 30.000 ευρώ ή 0,25 ευρώ ανά μετοχή. Μεταξύ των μετόχων της ΑΕ, είναι και η «ΛΑΜΔΑ ΕΠΕ», η οποία  κατέχει 20.000 μετοχές. Συνεπώς, δικαιούται να εισπράξει 5.000 ευρώ (20.000 χ 0,25).

Βιβλία της  «ΚΑΠΑ ΑΕ»:

Μετά την λογιστική εγγραφή της διάθεσης των κερδών, ο λογαριασμός 53.01 «Μερίσματα πληρωτέα» εμφανίζεται με το ποσό των 30.000 ευρώ στην πίστωση. Η λογιστική εγγραφή πληρωμής του μερίσματος θα είναι:

---------------------------------------------------//---------------------------------------------------

53. ΠΙΣΤΩΤΕΣ ΔΙΑΦΟΡΟΙ

53.01 Μερίσματα πληρωτέα…………………………..5.000,00

            38. ΧΡΗΜΑΤΙΚΑ ΔΙΑΘΕΣΙΜΑ

            30.03 Καταθέσεις όψης σε ευρώ…………………………….4.500,00

            54. ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΦΟΡΟΥΣ – ΤΕΛΗ

            54.09 Λοιποί φόροι – τέλη

            54.09.00 Φόρος μερισμάτων…………………………………..500,00

Πληρωμή μερίσματος χρήσης 2014 στην «ΛΑΜΔΑ ΕΠΕ», ως παραστατικό της τράπεζας.

----------------------------------------------------//--------------------------------------------------

Μετά την οριστικοποίηση της υποβολής της δήλωσης βεβαιώνεται ο παρακρατηθείς φόρος στην Δ.Ο.Υ. της επαγγελματικής έδρας του υπόχρεου στην παρακράτηση και εκδίδεται «ταυτότητα οφειλής», με βάση την οποία θα αποδίδεται ο φόρος στην τράπεζα ή μέσω e-banking. Η καταβολή του μερίσματος θεωρείται ότι διενεργείται μέσα σε ένα μήνα από την έγκριση του ισολογισμού από τα αρμόδια όργανα (Πολ. 1011/2014) και ο παρακρατηθείς, φόρος μερισμάτων αποδίδεται το αργότερο μέχρι το τέλος του δεύτερου μήνα από την ημερομηνία της καταβολής τους (άρθρο 64).  

Βιβλία της  «ΛΑΜΔΑ ΕΠΕ»:

---------------------------------------------------//---------------------------------------------------

38. ΧΡΗΜΑΤΙΚΑ ΔΙΑΘΕΣΙΜΑ

30.03 Καταθέσεις όψης σε ευρώ…………………………….4.500,00

33 ΧΡΕΩΣΤΕΣ ΔΙΑΦΟΡΟΙ

33.13 Ελληνικό Δημόσιο-προκαταβλημένοι και

          παρακρατημένοι φόροι

33.13.02 Παρακρατημένος φόρος εισοδήματος από

               μερίσματα μετοχών μη εισηγμένων στο ΧΑ………..500,00

               76 ΕΣΟΔΑ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ

               76.00 Έσοδα συμμετοχών

               76.00.01 Μερίσματα μετοχών μη εισηγμένων

                           στο χρηματιστήριο εταιρειών εσωτερικού……………5.000,00

 Είσπραξη μερίσματος χρήσης 2014 της «ΚΑΠΑ ΑΕ»,  ως παραστατικό της τράπεζας.

---------------------------------------------------//---------------------------------------------------

Χρόνος κτήσης του εισοδήματος θεωρείται ο χρόνος που ο δικαιούχος απέκτησε το δικαίωμα είσπραξής του (άρθρο 8, παρ. 4).  Συνεπώς, αν τα παραπάνω μερίσματα αφορούν την χρήση 2014, θα εγκριθούν τον Ιούνιο του 2015, άρα θα δηλωθούν με τις φορολογικές δηλώσεις που θα υποβληθούν το 2016 (θα είναι εισόδημα του φορολογικού έτους 2015).

Νίκος Σγουρινάκης,

Λογιστής - Φοροτεχνικός Α΄