ΚΡΑΤΙΚΕΣ ΕΝΙΣΧΥΣΕΙΣ & ΚΟΙΝΩΦΕΛΕΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ
- Διεύθυνση Σειράς: Δ. Τζουγανάτος, Λ. Αθανασίου
- Πρόλογος: Δ. Τζουγανάτος, Λ. Αθανασίου
- Συγγραφέας: Ε. Κωνσταντάκου
- Έκδοση: 6075
- Σελίδες: 328 Σχήμα:17 x 24
€42 Φυσικά πρόσωπα
€42 Νομικά πρόσωπα
Περιγραφή
Η δημιουργία μίας νέας σειράς μελετών στο δίκαιο του ανταγωνισμού (ελεύθερου και αθέμιτου) αντανακλά την ανάπτυξη του γνωστικού αντικειμένου, τόσο σε θεωρητικό επίπεδο όσο και σε πρακτικό, λόγω της -συγκριτικά διαπιστούμενης- προοδευτικής αύξησης των αγωγών αποζημίωσης υπό την ώθηση της Οδηγίας 2014/104/ΕΕ (Ν 4529/18). Η δυναμική αυτή διεργασία αποτυπώθηκε στη χώρα μας και σε ακαδημαϊκό επίπεδο, με την ίδρυση και λειτουργία από το 2016, στη Νομική Σχολή της Αθήνας, ξεχωριστής κατεύθυνσης Μεταπτυχιακού Προγράμματος σπουδών στο Δίκαιο του Ανταγωνισμού και των Άυλων Αγαθών.
Η μελέτη «Κρατικές ενισχύσεις & κοινωφελείς επιχειρήσεις» συστηματοποιεί και αποτυπώνει, με σαφήνεια την προοδευτική εξέλιξη της αντιμετώπισης των ΥΓΟΣ, άλλως υπηρεσιών κοινής ωφέλειας, από την ενωσιακή έννομη τάξη και καλύπτει όλο το φάσμα από την πρώιμη φάση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, κατά την οποία είχε δοθεί προτεραιότητα στη διασφάλιση του ελεύθερου ανταγωνισμού, μέχρι την ένταξη των εν λόγω υπηρεσιών στο αξιακό σύστημα της ΕΕ με διατάξεις του πρωτογενούς δικαίου. Πρόκειται για ένα θέμα αιχμής τόσο σε ενωσιακό όσο και σε εθνικό επίπεδο, που διεκδικεί θέση ως αντικείμενο μελέτης αφενός του δικαίου του ανταγωνισμού, αφετέρου του δημοσίου δικαίου, στο σταυροδρόμι των οποίων κινείται. Η μελέτη συστηματοποιεί με σαφήνεια και καθαρή γραφή, την προοδευτική εξέλιξη της αντιμετώπισης των ΥΓΟΣ, άλλως υπηρεσιών κοινής ωφέλειας, από την ενωσιακή έννομη τάξη και καλύπτει όλο το φάσμα από την πρώιμη φάση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, κατά την οποία είχε δοθεί προτεραιότητα στη διασφάλιση του ελεύθερου ανταγωνισμού, μέχρι την ένταξη των εν λόγω υπηρεσιών στο αξιακό σύστημα της ΕΕ με διατάξεις του πρωτογενούς δικαίου. Πέραν της εισαγωγής όπου αναλύονται οι ΥΓΟΣ στην Ευρωπαϊκή Έννομη Τάξη, στο πρώτο μέρος η συγγραφέας εμβαθύνει στη νομική φύση του κόστους εκπλήρωσης των ΥΓΟΣ, ενώ στο δεύτερο μέρος παρουσιάζεται η διαλεκτική σχέση μεταξύ των αντισταθμιστικών παροχών και των κρατικών ενισχύσεων, στο τρίτο δε μέρος αποτυπώνονται οι κρατικές ενισχύσεις στις ΥΓΟΣ πέραν της απόφασης Altmark. Το πόνημα αυτό αποτελεί πολύτιμο βοήθημα για τις εθνικές αρχές, τους εφαρμοστές του δικαίου αλλά και σημείο αναφοράς για την κατανόηση σε ορολογικό και ουσιαστικό επίπεδο της ρυθμιστικής διάδοσης μεταξύ υπηρεσιών κοινής ωφέλειας και κρατικών ενισχύσεων.
Σχετικά έργα
Δείτε ακόμα
Περιεχόμενα
Πρόλογος | Σελ. IΧ |
Σημείωμα συγγραφέως | Σελ. ΧI |
Συντομογραφίες | Σελ. ΧIX |
ΕΙΣΑΓΩΓΗ | |
Οι ΥΓΟΣ στην Ευρωπαϊκή Έννομη Τάξη - Από την αρνητική στη θετική όψη | Σελ. 1 |
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ | |
Η αρχική περιθωριοποίηση των ΥΓΟΣ από το ευρωπαϊκό οικοδόμημα | |
1. Ο πρωτεύων ρόλος του ανταγωνισμού κατά τον προσδιορισμό της έννοιας της «επιχείρησης» | Σελ. 3 |
α. Η ανεπιφύλακτη υιοθέτηση του λειτουργικού κριτηρίου | Σελ. 4 |
β. Η διευρυμένη έννοια της οικονομικής δραστηριότητας | Σελ. 5 |
2. Ο περιθωριακός ρόλος της κοινής ωφέλειας κατά τη χάραξη ορίων στην εφαρμογή των κανόνων του ανταγωνισμού | Σελ. 8 |
α. Οι «καθαρές γραμμές» της δημόσιας εξουσίας και της αρχής | |
της κοινωνικής αλληλεγγύης | Σελ. 8 |
i. H έννοια της δημόσιας εξουσίας (imperium) | Σελ. 8 |
ii. Η αρχή της κοινωνικής αλληλεγγύης | Σελ. 11 |
β. Η «γκρίζα ζώνη» της κοινής ωφέλειας: από τη «service public» | |
και τη «universal service», στην ΥΓΟΣ και την «καθολική υπηρεσία» | Σελ. 13 |
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ | |
Η μεταγενέστερη ένταξη των ΥΓΟΣ στο αξιακό ενωσιακό σύστημα και η συμπλοκή τους με τους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις | |
1. Η «κανονιστική» αποτύπωση της νομολογίας, του ήπιου και παράγωγου δικαίου και η «προγραμματική» αποτύπωση του πρωτογενούς δικαίου | Σελ. 20 |
α. Η πρωτοπόρος νομολογία του ΔΕΕ | Σελ. 21 |
β. Οι εννοιολογικές αποσαφηνίσεις του ήπιου δικαίου (soft law) | |
της Ευρωπαϊκής Επιτροπής | Σελ. 24 |
γ. Ο δεσμευτικός χαρακτήρας της παράγωγης τομεακής νομοθεσίας | Σελ. 26 |
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ | |
δ. Η υποχρέωση των κρατών-μελών και της Ένωσης να παρέχουν ΥΓΟΣ | |
και η υποχρέωση της Ένωσης να εγγυάται την πρόσβαση στις ΥΓΟΣ | Σελ. 29 |
2. Το άνοιγμα των ΥΓΟΣ στον ανταγωνισμό και η ανάδειξη των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις κατά τη χρηματοδότησή τους | Σελ. 35 |
α. Η σημασία των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις | |
στην εγκαθίδρυση μιας ανταγωνιστικής ενιαίας αγοράς | Σελ. 35 |
β. Η ιδιαιτερότητα της εφαρμογής των κανόνων για τις κρατικές | |
ενισχύσεις κατά τη χρηματοδότηση των ΥΓΟΣ | Σελ. 37 |
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ | |
Η νομική φύση του κόστους εκπλήρωσης των ΥΓΟΣ: Μεταξύ θεμιτής αντισταθμιστικής παροχής και απαγορευμένης κρατικής ενίσχυσης | Σελ. 39 |
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ | |
Τα συνθετικά στοιχεία της έννοιας της κρατικής ενίσχυσης στο ευρωπαϊκό δίκαιο | Σελ. 40 |
1. Κριτήρια συνδεόμενα με τη φύση του μέτρου | Σελ. 41 |
α. Η χορήγηση οικονομικού πλεονεκτήματος | |
και η αρχή του «ιδιώτη επενδυτή» | Σελ. 42 |
i. Η αντικειμενική μορφή του πλεονεκτήματος | Σελ. 42 |
ii. Η αποκόμιση οικονομικού οφέλους υπό τις συνήθεις | |
συνθήκες της αγοράς | Σελ. 45 |
iii. Η μεθοδολογία εφαρμογής του κριτηρίου του ιδιώτη επενδυτή | Σελ. 49 |
β. Ο επιλεκτικός χαρακτήρας του μέτρου | Σελ. 53 |
i. Ουσιαστική και χρονική επιλεκτικότητα | Σελ. 53 |
ii. Περιφερειακή επιλεκτικότητα | Σελ. 59 |
2. Κριτήρια συνδεόμενα με την προέλευση του μέτρου | Σελ. 63 |
α. Η μεταφορά κρατικών πόρων | Σελ. 63 |
i. Η επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού | Σελ. 63 |
ii. Η αποφασιστική κρατική επιρροή επί του τρόπου διάθεσης των πόρων | Σελ. 66 |
β. Ο καταλογισμός του μέτρου στο Κράτος | Σελ. 70 |
3. Κριτήρια συνδεόμενα με τα αποτελέσματα του μέτρου | Σελ. 73 |
α. H νόθευση ή απειλή νόθευσης του ανταγωνισμού | Σελ. 73 |
β. Η επίδραση στις ενδοκοινοτικές συναλλαγές | Σελ. 74 |
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ | |
Το χρονικό της σύνδεσης των αντισταθμιστικών παροχών στις ΥΓΟΣ με τους κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων | Σελ. 76 |
1. Από τη δυσκίνητη «προσέγγιση της κρατικής ενίσχυσης» | Σελ. 79 |
α. Η απόφαση «Γαλλικά Ταχυδρομεία» | Σελ. 80 |
β. Κριτική θεώρηση της «προσέγγισης της κρατικής ενίσχυσης» | Σελ. 82 |
2. Στην ευέλικτη «αποζημιωτική προσέγγιση» | Σελ. 86 |
α. Η αρχική υιοθέτηση με τις αποφάσεις Ferring και GEMO | Σελ. 86 |
β. Η παγίωσή της με την απόφαση-σταθμό Altmark | Σελ. 90 |
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ | |
Αντισταθμιστικές παροχές και κρατικές ενισχύσεις: Μια εν τέλει διαλεκτική σχέση και οι νομολογιακές προϋποθέσεις θεμελίωσής της | Σελ. 95 |
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ | |
Τα κριτήρια Altmark ως εγγυήσεις διαφανούς χρηματοδότησης της γνήσιας κοινής ωφέλειας | Σελ. 95 |
1. Η εξακρίβωση ύπαρξης γνήσιας ΥΓΟΣ (1ο κριτήριο Altmark) | Σελ. 96 |
α. Η αρμοδιότητα χαρακτηρισμού ορισμένης υπηρεσίας ως ΥΓΟΣ, | |
κυριαρχικό δικαίωμα των κρατών-μελών | Σελ. 96 |
i. Η αρχή της επικουρικότητας | Σελ. 96 |
ii. Η θεμελίωση της ιδιαιτερότητας της χρηματοδοτούμενης υπηρεσίας | Σελ. 102 |
β. Η λειτουργία της ευρωπαϊκής απελευθερωμένης αγοράς | |
ως στοιχείο απόκλισης από την εθνική κυριαρχία | Σελ. 106 |
i. Η αδυναμία της αγοράς ως όρος της δημόσιας επέμβασης | Σελ. 107 |
ii. Η αγορά ως παράγοντας διαμόρφωσης της δημόσιας επέμβασης | Σελ. 113 |
iii. Προς μία «αναλυτική οικονομική προσέγγιση» και στο πεδίο των ΥΓΟΣ | Σελ. 117 |
2. Ο καθορισμός του περιεχομένου της ΥΓΟΣ και των παραμέτρων υπολογισμού της αντιστάθμισης (1ο και 2ο κριτήριο Altmark) | Σελ. 120 |
α. Ο ακριβής προσδιορισμός του περιεχομένου της ΥΓΟΣ με επίσημη | |
πράξη ανάθεσης του εθνικού δικαίου (1ο κριτήριο Altmark) | Σελ. 121 |
i. O νομικός τύπος της πράξης ανάθεσης | Σελ. 121 |
ii. Το περιεχόμενο της πράξης ανάθεσης | Σελ. 125 |
β. Οι παράμετροι υπολογισμού της αντιστάθμισης (2ο κριτήριο Altmark) | Σελ. 129 |
i. Ο εκ των προτέρων προσδιορισμός των παραμέτρων υπολογισμού | Σελ. 129 |
ii. Οι απαιτήσεις αντικειμενικότητας και διαφάνειας | Σελ. 133 |
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ | |
Τα κριτήρια Altmark ως εγγυήσεις αναλογικής και αποδοτικής χρηματοδότησης της κοινής ωφέλειας | Σελ. 136 |
1. Η απαγόρευση της υπεραντιστάθμισης ως έκφανση της αρχής της αναλογικότητας (3ο κριτήριο Altmark) | Σελ. 137 |
α. Η εφαρμογή της αρχής της αναλογικότητας κατά τον προσδιορισμό | |
της αντιστάθμισης | Σελ. 137 |
i. Η νομολογιακή αποτύπωση της αρχής της αναλογικότητας | Σελ. 138 |
ii. Οι εφαρμοστέες μέθοδοι για την εξεύρεση του καθαρού κόστους | |
παροχής της υπηρεσίας | Σελ. 143 |
ii.α. Οι μέθοδοι της «κατανομής του κόστους» και του «καθαρού | |
αποφευχθέντος κόστους» | Σελ. 145 |
ii.β. Οι παράμετροι των εσόδων και του χρόνου καταβολής | |
της αντιστάθμισης | Σελ. 149 |
β. Η παρεμβολή ιδιωτικοοικονομικών παραμέτρων και | |
η προσαρμογή τους σε ένα καταρχήν δημοσιοκεντρικό περιβάλλον | Σελ. 152 |
i. H προσφυγή στην έννοια του ευλόγου κέρδους και οι δυσχέρειες | |
στον υπολογισμό του | Σελ. 152 |
ii. Η απαγόρευση των σταυροειδών επιδοτήσεων υπό το πρίσμα | |
της Οδηγίας 2006/111/ΕΚ για τη διαφάνεια των χρηματοοικονομικών | |
σχέσεων | Σελ. 157 |
ii.α. H λύση της πρόσφορης κατανομής του κόστους | Σελ. 161 |
ii.β. Η λύση του πλήρους καταλογισμού του κόστους στις ΥΓΟΣ | Σελ. 163 |
2. Η απαίτηση ανάθεσης των ΥΓΟΣ στον πλέον αποδοτικό φορέα (4ο κριτήριο Altmark) | Σελ. 166 |
α. Το νομολογιακό τεκμήριο επιλογής του αποδοτικού φορέα | |
με διαγωνισμό | Σελ. 166 |
i. Το είδος της διαγωνιστικής διαδικασίας | Σελ. 167 |
i.α. Η Ανακοίνωση του 2012 και οι αποφάσεις της Επιτροπής | Σελ. 167 |
i.β. Κριτική αποτίμησή τους υπό το πρίσμα των Οδηγιών | |
για τις δημόσιες συμβάσεις | Σελ. 172 |
ii. Τα κριτήρια ανάθεσης | Σελ. 176 |
iii. Οι συμβάσεις παραχώρησης υπηρεσίας | Σελ. 180 |
iii.α. Το ερμηνευτικό πλαίσιο της Οδηγίας | Σελ. 182 |
iii.β. Οι επιμέρους κανόνες αυτής | Σελ. 184 |
iv. Η νομολογία του Ελεγκτικού Συνεδρίου | Σελ. 189 |
iv.α. Οι άγονες αεροπορικές γραμμές | Σελ. 189 |
iv.β. Οι άγονες θαλάσσιες γραμμές | Σελ. 191 |
β. Η μη εφαρμογή του τεκμηρίου | Σελ. 194 |
i. Η εφαρμογή της αρχής της αποδοτικότητας μέσω της προσφυγής | |
στην έννοια της «μέσης επιχείρησης με χρηστή διαχείριση» | Σελ. 195 |
ii. Παρεκκλίσεις από την αρχή του «ιδιώτη επενδυτή» στη sui generis | |
αγορά των ΥΓΟΣ | Σελ. 201 |
ii.α. Από την αρχή του «ιδιώτη επενδυτή» | Σελ. 202 |
ii.β. Προς την αρχή του «δημοσίου επενδυτή» | Σελ. 204 |
ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ | |
Οι κρατικές ενισχύσεις στις ΥΓΟΣ πέραν της απόφασης Altmark | Σελ. 209 |
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ | |
Η αξιολόγηση της αντιστάθμισης ως κρατικής ενίσχυσης σε περίπτωση μη πλήρωσης των κριτηρίων Altmark | Σελ. 209 |
1. Η εφαρμογή του άρθρου 106 παρ. 2 της ΣΛΕΕ | Σελ. 209 |
α. Η ρυθμιστική λειτουργία του άρθρου 106 παρ. 2 της ΣΛΕΕ | |
κατά την εξέταση του συμβιβάσιμου της ενίσχυσης | Σελ. 210 |
i. H ήπια θεώρηση της αρχής της αναλογικότητας έναντι | |
της «θεωρίας του καταληφθέντος χώρου» (pre-emption theory) | Σελ. 212 |
ii. Τα κριτήρια Altmark, το άρθρο 106 παρ. 2 της ΣΛΕΕ και το, | |
μεταξύ τους, «κενό αποδοτικότητας» (efficiency gap) | Σελ. 214 |
iii. Τα κριτήρια Altmark ως απρόσφορα εργαλεία ερμηνείας | |
του άρθρου 106 παρ. 2 της ΣΛΕΕ. | Σελ. 217 |
iv. Βάρος απόδειξης και άμεσο αποτέλεσμα της διάταξης | Σελ. 220 |
β. Απαλλακτικοί κανονισμοί και ενισχύσεις ήσσονος σημασίας | Σελ. 222 |
i. Κανονισμός 360/2012 της Επιτροπής για τις ενισχύεις ήσσονος σημασίας | Σελ. 223 |
ii. Απόφαση 2012/21 της Επιτροπής για την απαλλαγή από | |
την υποχρέωση κοινοποίησης | Σελ. 224 |
2. Η ανάκτηση των παράνομων ενισχύσεων | Σελ. 226 |
α. Η υποχρέωση ανάκτησης της ενίσχυσης | Σελ. 227 |
i. Η διαδικασία ελέγχου της ενίσχυσης ως προπαρασκευαστικό στάδιο | |
της απόφασης ανάκτησης | Σελ. 228 |
ii. Η απόφαση ανάκτησης της ενίσχυσης | Σελ. 231 |
β. Η διαδικασία ανάκτησης: σημείο τριβής μεταξύ δικονομικής | |
αυτονομίας των κρατών μελών και αποτελεσματικότητας | |
του ευρωπαϊκού δικαίου | Σελ. 235 |
i. Η αρχή της πρόσφορης ανάκτησης | Σελ. 236 |
ii. Η εξουσία του εθνικού δικαστή και ο διττός ρόλος του | |
(dedoublement fonctionnel) | Σελ. 238 |
iii. Η άμυνα του κράτους μέλους έναντι της απόφασης ανάκτησης | Σελ. 242 |
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ | |
Η ανάδειξη ενός σταθερού πλαισίου για τη ρύθμιση των κρατικών ενισχύσεων στις ΥΓΟΣ στην post - Altmark εποχή | Σελ. 245 |
1. Οι καινοτόμες διατάξεις του Πλαισίου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής | Σελ. 246 |
α. Η αρχή της αποδοτικότητας και η σύγκλιση με την Altmark | Σελ. 247 |
β. H προσφυγή στη δημόσια σύμβαση και η υπέρβαση της Altmark | Σελ. 251 |
i. Κρατικές ενισχύσεις και δημόσιες συμβάσεις: μία σχέση | |
απόλυτης αλληλεξάρτησης | Σελ. 252 |
ii. Κρατικές ενισχύσεις και δημόσιες συμβάσεις: προσπάθειες αρμονικής | |
και ευέλικτης συνύπαρξης | Σελ. 257 |
2. Προς μία ενιαία και οριζόντια θεώρηση των ΥΓΟΣ στην ευρωπαϊκή έννομη τάξη; | Σελ. 259 |
α. Η αναγκαιότητα και οι βασικοί άξονες της νομοθέτησης | Σελ. 260 |
β. Η νομική βάση και ο τύπος του νομοθετήματος | Σελ. 265 |
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ | Σελ. 269 |
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ | |
ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ | Σελ. 273 |
Αποφάσεις ευρωπαϊκής Επιτροπής | Σελ. 283 |
Κείμενα ευρωπαϊκής νομοθεσίας | Σελ. 286 |
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ | Σελ. 293 |
Α. Ελληνική | Σελ. 293 |
Β. Ξενόγλωσση | Σελ. 298 |
Ευρετήριο | Σελ. 305 |