Τεκμήριο έναρξης ατομικής επιχείρησης

Ενήλικο προστατευόμενο τέκνο (φοιτητής) προχωράει σε έναρξη ατομικής επιχειρηματικής δραστηριότητας (μεζεδοπωλείο και παντοπωλείο) χωρίς να έχει υποβάλει φορολογικές δηλώσεις, διότι δεν είχε καθόλου εισοδήματα. Υφίσταται ζήτημα με τα τεκμήρια ή απαλλάσσεται;  Επιπλέον του πάγιου εξοπλισμού και των εμπορευμάτων που θα αγοράσει, χρειάζεται να κάνει και κάποιες οικοδομικές εργασίες επί μισθωμένου ακινήτου όπου θα στεγάζεται η επιχείρηση όπως για παράδειγμα (διαμόρφωση εσωτερικού χώρου, είδη υγιεινής, τουαλέτες, πλακάκια) και εξωτερικού χώρου (πέργκολα και πλακόστρωσή της).

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: 

Σύμφωνα με το άρθρο 32 του ΚΦΕ (Δαπάνες απόκτησης περιουσιακών στοιχείων), ως ετήσια δαπάνη απόκτησης περιουσιακών στοιχείων (τεκμήριο κτήσης, πόθεν έσχες) του φορολογουμένου, της συζύγου του και των εξαρτώμενων μελών του, λογίζονται και τα χρηματικά ποσά που πραγματικά καταβάλλονται για την «αγορά επιχειρήσεων ή σύσταση ή αύξηση του κεφαλαίου επιχειρήσεων που λειτουργούν ατομικώς ή με τη μορφή ομόρρυθμης ή ετερόρρυθμης ή ανώνυμης εταιρείας ή περιορισμένης ευθύνης εταιρίας ή ιδιωτικής κεφαλαιουχικής εταιρείας ή κοινωνίας ή κοινοπραξίας ή αστικής εταιρείας ή αγορά εταιρικών μερίδων και χρεογράφων γενικώς».

Η διατύπωση της διάταξης αυτής είναι γενική και καταλαμβάνει κάθε περίπτωση δαπάνης που πραγματοποιείται για συμμετοχή σε οποιασδήποτε μορφής εταιρεία ή σύσταση επιχείρησης. Συνεπώς, υπάγονται και ελέγχονται ως προς την προέλευσή τους όλα τα χρηματικά ποσά που καταβάλλονται, ως εισφορά σε νεοϊδρυόμενο νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα, ή ως κεφάλαιο για την ίδρυση ατομικής επιχείρησης (Πολ. 1076/2015).

Περαιτέρω, βάσει της περ. ε, του άρθρου 33 του ΚΦΕ, η ετήσια αντικειμενική δαπάνη και η δαπάνη απόκτησης περιουσιακών στοιχείων δεν εφαρμόζονται για την αγορά πάγιου εξοπλισμού επαγγελματικής χρήσης από πρόσωπα που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα. Στην έννοια του πάγιου εξοπλισμού περιλαμβάνονται μηχανήματα, υπολογιστές, έπιπλα, σκεύη, ΦΔΧ αυτοκίνητα, ΦΙΧ αυτοκίνητα, ΕΔΧ αυτοκίνητα, ΕΙΧ αυτοκίνητα, μοτοποδήλατα, μοτοσυκλέτες, σκάφη, αεροσκάφη που χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για την άσκηση επιχείρησης ή ελευθέριου επαγγέλματος.

Κατά την γνώμη μας, η τελευταία αυτή απαλλακτική από το τεκμήριο κτήσης διάταξη, αναφέρεται στο χρονικό διάστημα μετά την έναρξη λειτουργίας της ατομικής επιχείρησης, δεδομένου ότι πριν την καταχώριση στο Μητρώο της δήλωσης έναρξης, δεν ασκείται ακόμη επιχειρηματική δραστηριότητα.

Συνεπώς, κατά το φορολογικό έτος ίδρυσης της ατομικής, ελέγχεται η ύπαρξη κεφαλαίου που χρησιμοποιήθηκε προκειμένου να τεθεί αυτή σε λειτουργία, πράγμα που σημαίνει ότι ακόμη και στην περίπτωση που δεν θα δηλωθεί το σχετικό ποσό από το ενήλικο τέκνο του ερωτήματος, κατά την υποβολή της πρώτης φορολογικής του δήλωσης, θα αντιμετωπίσει ενδεχομένως πρόβλημα σε έναν μελλοντικό φορολογικό έλεγχο, ή αν κληθεί από την Φορολογική Αρχή, σχετικώς με καταλογισμό τεκμηρίου εκείνης της χρονιάς.

Εκτός από τον ως άνω προβληματισμό, άποψή μας είναι, ότι προκειμένου να θεμελιωθεί η ύπαρξη κεφαλαίου για την ίδρυση ατομικής επιχείρησης, μία λύση θα ήταν να τηρηθούν βιβλία κατά το διπλογραφικό σύστημα. Το ποσό του κεφαλαίου δηλώνεται και θεωρείται τεκμήριο κτήσης, ενώ ακολούθως όλες οι λοιπές αγορές και δαπάνες εντάσσονται στην περίπτωση της μη εφαρμογής της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης, βάσει του άρθρου 33. Ασφαλώς, αυτό μπορεί να γίνει και με απλογραφικά βιβλία, με την διαφορά ότι ενδέχεται να θεωρηθεί κεφάλαιο το σύνολο των δαπανών που πραγματοποιήθηκαν για την θέση σε λειτουργία της ατομικής επιχείρησης

Πάντως, μία διέξοδος θα ήταν η λήψη επιχειρηματικού δανείου, ή ακόμη η γονική παροχή από κάποιον γονέα, εννοείται πριν την έναρξη πραγματοποίησης των δαπανών, προκειμένου να καλυφθεί το τεκμήριο.