Φορολογική αντιμετώπιση αποζημίωσης από ασφαλιστική εταιρία για κάλυψη ζημίων

Εξακολουθούν να είναι σε ισχύ με το Ν. 4172/2013 οι 1008989/121/Α0012/6.2.1995 και 1092921/1790/ Α0012/23.10.2000 διαταγές, σύμφωνα με τις οποίες, οι αποζημιώσεις που καταβάλλονται για κάλυψη υλικών ζημιών και σωματικών βλαβών, κατά πάγια διοικητική και δικαστική νομολογία, δεν αποτελούν εισόδημα ή έχουν καταργηθεί μετά την 1-1-2014;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ:

Σύμφωνα με την παρ. 25. του άρθρου 72 του «νέου» ΚΦΕ (Ν 4172/2013), από την έναρξη ισχύος του, παύουν να ισχύουν οι διατάξεις του Ν 2238/1994, συμπεριλαμβανομένων και όλων των κανονιστικών πράξεων και εγκυκλίων που έχουν εκδοθεί κατ’ εξουσιοδότηση αυτού του νόμου. 

Περαιτέρω, οι διατάξεις της παρ. 1, του άρθρου 21, του ΚΦΕ καθορίζουν την έννοια του κέρδους από επιχειρηματική δραστηριότητα ως το θετικό ποσό που προκύπτει αν από το σύνολο των εσόδων από επιχειρηματικές συναλλαγές αφαιρεθούν οι επιχειρηματικές δαπάνες, οι αποσβέσεις και οι προβλέψεις για επισφαλείς απαιτήσεις. Επιπλέον, οι ως άνω διατάξεις ορίζουν ότι στα έσοδα από επιχειρηματικές συναλλαγές περιλαμβάνονται και τα έσοδα από την πώληση των στοιχείων του ενεργητικού της επιχείρησης.

Ωστόσο, για σκοπούς φορολογίας, ως «επιχειρηματική συναλλαγή» θεωρείται κάθε μεμονωμένη ή συμπτωματική πράξη με την οποία πραγματοποιείται συναλλαγή ή και η συστηματική διενέργεια πράξεων στην οικονομική αγορά με σκοπό την επίτευξη κέρδους.

Κατά την γνώμη μας, οι αποζημιώσεις που περιγράφονται στο ερώτημα δεν συνιστούν επιχειρηματική συναλλαγή.

Από τα ανωτέρω συνάγεται ότι, κατ’ αρχάς, οι παραπάνω αποζημιώσεις λόγω ατυχήματος, που καταβάλλονται σε επιχείρηση όχι στο πλαίσιο της δραστηριότητάς της, αλλά ως αντιστάθμισμα επελθούσας ζημιάς, δεν περιλαμβάνονται στην έννοια του εσόδου και ως εκ τούτου δεν αποτελούν φορολογητέο εισόδημα. Απεναντίας, οι αποζημιώσεις που καταβάλλονται προς τους εργαζόμενους που απασχολούνται με σύμβαση εξαρτημένης εργασίας (παρ. 3, του άρθρου 12, του ΚΦΕ) θεωρούνται ρητά από τις οικείες διατάξεις του ΚΦΕ εισόδημα από μισθωτή εργασία, ανεξάρτητα από το γεγονός ότι πολλές από τις αποζημιώσεις αυτές απαλλάσσονται της φορολογίας (περ. α και β, παρ. 1, άρθρο 14) ή φορολογούνται αυτοτελώς (παρ. 3, του άρθρου 15). 

Η άποψή μας είναι (με δεδομένο ότι δεν ξεκαθαρίζεται το θέμα στις μέχρι σήμερα εκδοθείσες εγκυκλίους), ότι το πλαίσιο των παλαιότερων αποφάσεων που αναφέρετε στο ερώτημά σας, καθώς και της επίσης σχετικής, για το ίδιο θέμα, απόφασης με αριθμό πρωτοκόλλου 1093948/1782/Α0012/7.11.2008, συνάδει και με όσα σχετικά ορίζονται στον «νέο» ΚΦΕ (Ν. 4172/2013). Επομένως, παρόλο που από τις οικείες διατάξεις του άρθρου 21, δεν προκύπτει άμεσα η απαλλαγή των αποζημιώσεων από το φόρο εισοδήματος, θεωρούμε ότι τα εν λόγω ποσά που καταβάλλονται προς αποκατάσταση ζημιών δεν αποτελούν εισόδημα, αλλά μειώνουν τα έξοδα αποκατάστασης της ζημίας (σε πάγιο εξοπλισμό και σωματικές βλάβες προσώπων) που υπέστη η επιχείρηση ως συνέπεια του ατυχήματος.

Σημειώνεται ότι διαφορετική είναι η περίπτωση των αποζημιώσεων που καταβάλλονται για την αποκατάσταση διαφυγόντος κέρδους της επιχείρησης. Την ίδια αντιμετώπιση θα πρέπει να έχουν και τυχόν ποσά αποζημιώσεων κατά το μέρος που υπερβαίνουν το ύψος των εξόδων προς αποκατάσταση ζημιών της επιχείρησης (αν υπάρξει τέτοια περίπτωση).