Αναπόσβεστη αξία δαπάνης βελτίωσης σε ακίνητο τρίτου, ως μέρος της καθαρής θέσης ΟΕ, που μεταβιβάζει εταιρικά μερίδια

Σε ΟΕ με βιβλία β’ κατηγορίας, είναι καταχωρημένα στο μητρώο παγίων έξοδα πολυετούς απόσβεσης (δαπάνες για βελτιώσεις και προσθήκες στο μισθωμένο ακίνητο που είναι και έδρα της ΟΕ). ερώτημα: κατά την μεταβίβαση εταιρικών μεριδίων της ΟΕ και την συμπλήρωση του έντυπου για τον υπολογισμό της υπεράξιας το αναπόσπαστο υπόλοιπο των ανωτέρω εξόδων λαμβάνεται υπόψη; ναι η όχι και γιατί;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Με την Εγκύκλιο του Υπουργείου Οικονομικών με αριθμό 1066328/2003, δόθηκαν πρόσθετες διευκρινίσεις, αναφορικά με την Πολ. 1053/2003, ως προς τον τρόπο προσδιορισμού του ελάχιστου ποσού υπεραξίας και της κατώτατης πραγματικής αξίας, προκειμένου να υπολογισθεί ο φόρος από την μεταβίβαση με επαχθή αιτία (πώληση), μεταξύ άλλων και εταιρικών μεριδίων, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 13 του ΚΦΕ.

Με βάση τις διευκρινίσεις αυτές, η μεταβίβαση εταιρικών μεριδίων και ποσοστών συμμετοχής σε υπόχρεους της παρ. 4, του άρθρου 2 του ΚΦΕ (μεταξύ των οποίων και η ΟΕ) που τηρούν βιβλία Β’ κατηγορίας του ΚΒΣ, γίνεται με υπολογισμό του ελάχιστου ποσού υπεραξίας (ωφέλεια από την μεταβίβαση). Το ελάχιστο αυτό ποσό υπεραξίας προκύπτει, αν από την ελάχιστη αξία μεταβίβασης όλων των περιουσιακών στοιχείων της επιχείρησης, αφαιρεθεί το κόστος απόκτησής της. Στη συνέχεια, η τυχόν διαφορά πολλαπλασιάζεται με το ποσοστό συμμετοχής του μεταβιβάζοντος. Σημειώνεται ότι η ελάχιστη αξία μεταβίβασης είναι το άθροισμα της λεγόμενης άυλης αξίας και της καθαρής θέσης της επιχείρησης.

Επικεντρώνοντας στο ζητούμενο του ερωτήματος, αναλύουμε τον τρόπο με τον οποίο προκύπτει η καθαρή θέση (δεν ασχολούμαστε δηλαδή εν προκειμένω, με την άυλη αξία). Η καθαρή θέση, λοιπόν της επιχείρησης, προκύπτει, αν από το άθροισμα της αναπόσβεστης αξίας των παγίων, της αξίας των αποθεμάτων και της αξίας των απαιτήσεων, αφαιρεθούν οι συνολικές υποχρεώσεις. Ας δούμε, επομένως ποια είναι η αναπόσβεστη αξία των παγίων. Στην προκειμένη περίπτωση, λαμβάνεται υπόψη η αξία όλων των παγίων και ακινήτων και αυτοκινήτων, τα οποία όμως πρέπει να αποτελούν περιουσιακό στοιχείο του νομικού προσώπου (δηλαδή της ΟΕ). Ιδιαίτερα δε, η αναπόσβεστη αξία των ακινήτων, περαιτέρω, προσαυξάνεται με την θετική διαφορά μεταξύ αντικειμενικής αξίας και τιμής κτήσης αυτών.  Κατά την γνώμη μας, οι δαπάνες προσθηκών και βελτίωσης, σε ακίνητο τρίτου, σε καμιά περίπτωση δεν συγκεντρώνουν τα εννοιολογικά χαρακτηριστικά ακινήτου που ανήκει κατά κυριότητα στην επιχείρηση. Ωστόσο, δεν στερούνται του δικαιώματος να είναι αποσβεστέα δαπάνη πολυετούς χρήσης, η οποία μάλιστα σε τήρηση βιβλίων Γ’ κατηγορίας, θα καταχωριζόταν στον λογαριασμό 11.07«Κτίρια-Εγκαταστάσεις κτιρίων σε ακίνητα τρίτων». Σημειώνουμε, ότι η έννοια του παγίου δεν αναφέρεται αυτή καθεαυτή μονοσήμαντα, σε υλικό περιουσιακό στοιχείο που θα το χρησιμοποιεί η επιχείρηση επί σειρά ετών. Ενδέχεται να αφορά τοποθέτηση κεφαλαίων σε άυλα περιουσιακά στοιχεία, που ο νόμος προβλέπει ή επιτρέπει να κατανέμεται η αξία τους σε περισσότερες της μιας χρήσεις (σήματα, διπλώματα ευρεσιτεχνίας, δαπάνες βελτιώσεων και προσθηκών σε ακίνητα κ.λπ.). Συνεπώς, το πάγιο είναι δαπάνη που το μέγεθός της επιμερίζεται στον χρόνο (σε πολλές λογιστικές χρήσεις). Σε διαφορετική περίπτωση, θα χαρακτηριζόταν τρέχον έξοδο συντήρησης και θα κατευθυνόταν προς τα αποτελέσματα χρήσης (απόσβεση 100%). Ο νομοθέτης επομένως, όταν αναφέρεται σε πάγιο, προσδιορίζει ακριβώς την, εν δυνάμει, διασπορά μιας τοποθέτησης κεφαλαίων, με στόχο την αποδοτική αξιοποίησή της. Εξάλλου, η λέξη «δαπάνη», είναι διαφορετική του «εξόδου» και παραπέμπει σε διαδικασία αποδοτικής χρησιμοποίησης των κεφαλαίων.

Επομένως, οι δαπάνες βελτιώσεων και προσθηκών (πολυετούς απόσβεσης) που έγιναν σε ακίνητο τρίτου, περιλαμβάνονται στο σύνολο των παγίων της επιχείρησης και η αναπόσβεστη αξία τους, θα ληφθεί υπόψη για τον υπολογισμό της καθαρής θέσης της επιχείρησης. Σε καμιά περίπτωση όμως, δεν θα προσδιορισθεί διαφορά αντικειμενικής αξίας του ακινήτου και τιμής κτήσης του, αφού αυτό δεν ανήκει κατά κυριότητα στην ΟΕ.