Διαδικασία σύναψης Ειδικής Επιχειρησιακής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας
Με το άρθρο 13 του Ν 3899/2010 «επείγοντα μέτρα εφαρμογής του προγράμματος στήριξης της ελληνικής οικονομίας» (ΦΕΚ Α 212/17.12.2010) που ισχύει από την ημερομηνία δημοσίευσής του (17.12.2010), προστέθηκε παράγραφος 5Α στο άρθρο 3 του Ν 1876/1990, βασικού νόμου για τις ελεύθερες συλλογικές διαπραγματεύσεις.
Με την παράγραφο αυτή εισάγεται νέα (πρόσθετη) μορφή επιχειρησιακής συλλογικής σύμβασης εργασίας, η ειδική επιχειρησιακή συλλογική σύμβαση εργασίας (ειδική ΕΣΣΕ) 1 , η οποία, κατά εξαίρεση από τη γενική αρχή των ευμενέστερων ρυθμίσεων, υπερισχύει των αντίστοιχων κλαδικών ΣΣΕ όσον αφορά τις αποδοχές και τις συνθήκες εργασίας, τις οποίες μπορεί να ρυθμίζει δυσμενέστερα από τις κλαδικές ΣΣΕ αλλά όχι κάτω από το επίπεδο της εθνικής γενικής ΣΣΕ Εννοείται ότι η κοινή επιχειρησιακή ΣΣΕ εξακολουθεί να αποτελεί μέσον ρύθμισης των όρων εργασίας στο επίπεδο της επιχείρησης.
Στο διάγραμμα που ακολουθεί περιγράφεται συνοπτικά η διαδικασία σύναψης ειδικής επιχειρησιακής συλλογικής σύμβασης εργασίας, εφόσον επιτευχθεί συμφωνία μεταξύ του εργοδότη και της συνδικαλιστικής οργάνωσης της επιχείρησης ή, εφ όσον αυτή ελλείπει, με την αντίστοιχη πρωτοβάθμια (σωματείο) ή δευτεροβάθμια (ομοσπονδία) κλαδική συνδικαλιστική οργάνωση.
|
Α/Α |
Ενέργειες |
Διατάξεις |
|
1 |
Ο εργοδότης 2 γνωστοποίει 3 στο επιχειρησιακό σωματείο 4 (κι αν δεν υπάρχει στο αντίστοιχο κλαδικό σωματείο ή την αντίστοιχη ομοσπονδία) την έναρξη διαπραγματεύσεων, τον τόπο των διαπραγματεύσεων, το υπό διαπραγμάτευση θέμα (κατάρτιση ειδικής ΕΣΣΕ), και τα εξουσιοδοτημένα για τη διαπραγμάτευση πρόσωπα. |
άρθρο 4§2 Ν 1876/1990 σε συνδ. με το άρθρο 13 Ν 3899/2010 |
|
2 |
Κοινοποίηση του ως άνω εγγράφου στην αρμόδια Επιθεώρηση Εργασίας 5 |
άρθρο 4§2 Ν 1876/1990 |
|
3 |
Έναρξη και διαδικασία των συλλογικών διαπραγματεύσεων |
άρθρο 4 Ν 1876/1990 |
|
4 |
Επίτευξη συμφωνίας εργοδότη και εκπροσώπων των εργαζομένων σχετικά με τους λόγους που δικαιολογούν την κατάρτιση ειδικής ΕΣΣΕ και το περιεχόμενό της. |
άρθρο 13 Ν 3899/2010 |
|
5 |
Σύνταξη και υπογραφή από κοινού Αιτιολογικής Έκθεσης σχετικά με τους λόγους που δικαιολογούν την πρόθεση των μερών για κατάρτιση ειδικής ΕΣΣΕ 6 . |
άρθρο 13 Ν 3899/2010 |
|
6 |
Κατάθεση από κοινού (εργοδότης και συνδικαλιστική οργάνωση) της Αιτιολογικής Έκθεσης στο τοπικό Τμήμα Κοινωνικής Επιθεώρησης (ΤΚΕ) σε έντυπη και ηλεκτρονική μορφή και καταχώρησή της στο Ειδικό Βιβλίο Πρωτοκόλλου. |
Ερμ. Εγκύκλιος Υπ. Εργασίας & Κοιν. Ασφάλισης, 30003/3.1.2011 |
|
7 |
Υπηρεσιακή διαβίβαση της Αιτιολογικής Έκθεσης, εντός 24 ωρών από την κατάθεση, μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου από το ΤΚΕ στη Γραμματεία του Συμβουλίου Κοινωνικού Έλεγχου Επιθεώρησης Εργασίας (ΣΚΕΕΕ) - Γραφείο Ειδικού Γραμματέα ΣΕΠΕ προκειμένου να γνωμοδοτήσει το Συμβούλιο. |
Ερμ. Εγκύκλιος Υπ. Εργασίας & Κοιν. Ασφάλισης, 30003/3.1.2011 |
|
8 |
Γνωμοδότηση του ΣΚΕΕΕ για την σκοπιμότητα της κατάρτισης της ειδικής ΕΣΣΕ, εντός αποκλειστικής προθεσμίας 20 ημερών. Εντός της προθεσμίας αυτής το ΣΚΕΕΕ μπορεί είτε να γνωμοδοτήσει θετικά, είτε αρνητικά είτε να μην απαντήσει καθόλου, οπότε τεκμαίρεται η χορήγηση της γνωμοδότησης 7 . |
άρθρο 13 Ν 3899/2010 |
|
9 |
Κατάρτιση ειδικής ΕΣΣΕ σε τρία πρωτότυπα, τα οποία υπογράφονται 8 από τους αντιπροσώπους των μερών και κατάθεση ενός εξ αυτών στην αρμόδια κατά τόπο Επιθεώρηση Εργασίας της Νομαρχίας όπου καταρτίστηκε η σύμβαση. |
άρθρο 5§§1 και 3 |
ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1. Θεωρητικά την πρωτοβουλία για την έναρξη της διαπραγμάτευσης μπορεί να τη λάβει και η συνδικαλιστική οργάνωση.
2. Με ειδική ΕΣΣΕ «δύνανται να ρυθμίζονται ο αριθμός των θέσεων εργασίας, όροι και προϋποθέσεις μερικής απασχόλησης, εκ περιτροπής εργασίας και διαθεσιμότητας, καθώς και κάθε άλλος όρος εφαρμογής της, περιλαμβανομένης της διάρκειάς τους» (άρθρο 13 Ν 3899/2010).
3. Η γνωστοποίηση του εγγράφου στην άλλη πλευρά γίνεται συνήθως με επίδοση από δικαστικό επιμελητή ώστε να διασφαλίζεται ότι το έγγραφο περιήλθε στον αποδέκτη. Όμως, οποιοσδήποτε τρόπος επίδοσης (προσωπική επίδοση, συστημένη ή απλή ταχυδρομική επιστολή, τηλεομοιοτυπία, ηλεκτρονικά μέσα) μπορεί να χρησιμοποιηθεί, αρκεί να μπορεί να αποδειχθεί η ενέργεια και το περιεχόμενο της γνωστοποίησης.
4. Η διατύπωση της διάταξης του άρθρου 13 του Ν 3899/2010 σχετικά με τη δυνατότητα σύναψης ειδικής ΕΣΣΕ από το «αντίστοιχο επιχειρησιακό σωματείο» δεν είναι ιδιαίτερα επιτυχής και φαίνεται να παρουσιάζει τα ίδια προβλήματα ερμηνείας με τη διάταξη του άρθρου 5 του Ν 1876/1990 που αναφέρεται γενικά στην δυνατότητα σύναψης ΕΣΣΕ από τις «συνδικαλιστικές οργανώσεις της επιχείρησης που καλύπτουν τους εργαζομένους, ανεξάρτητα από την κατηγορία, τη θέση ή την ειδικότητά τους». Συγκεκριμένα, δημιουργείται ζήτημα ως προς την αρμοδιότητα σύναψης ειδικής ΕΣΣΕ όταν στην επιχείρηση υπάρχουν πέραν του ενός σωματεία, τα οποία μπορεί να έχουν είτε γενικό διεπαγγελματικό, είτε ομοιοεπαγγελματικό ή κατηγοριακό χαρακτήρα.
5. Από την ημερομηνία της κοινοποίησης αυτής αρχίζει να τρέχει η 10ήμερη προθεσμία για την έγερση προσφυγής αμφισβήτησης της αντιπροσωπευτικότητας της συνδικαλιστικής οργάνωσης από άλλη τυχόν υπάρχουσα συνδικαλιστική οργάνωση.
6. Υποχρεωτικό περιεχόμενο της Αιτιολογικής Έκθεσης βάσει του νόμου είναι «οι λόγοι που δικαιολογούν την πρόθεση των μερών για κατάρτιση ειδικής ΕΣΣΕ». Ωστόσο, θεωρούμε σκόπιμο να επισυναφθεί μαζί με την Αιτιολογική Έκθεση και το συμφωνηθέν σχέδιο ειδικής ΕΣΣΕ.
7. Σε κάθε περίπτωση μετά την πάροδο του 20ημέρου τα μέρη μπορούν να οριστικοποιήσουν την ειδική ΕΣΣΕ και να ολοκληρώσουν τις διαδικασίες υπογραφής και θέσης αυτής σε ισχύ. Το ίδιο ισχύει και σε περίπτωση που πριν από την πάροδο του 20ημέρου εκδοθεί αρνητική γνωμοδότηση.
8. Έναρξη ισχύος της ειδικής ΕΣΣΕ από την υπογραφή της (άρθρο 13, Ν 3899/2010). Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορεί να δοθεί αναδρομική ισχύς στους όρους της ειδικής ΕΣΣΕ.
Μαρία Γ. Κλώνη,
Δικηγόρος, Δ.Μ.Σ., Μέλος της Δικηγορικής Εταιρείας
«Ι. Ληξουριώτης - Γ. Θεοδόσης & Συνεργάτες»