Εργασιακό καθεστώς γυναικών λόγω μητρότητας και φροντίδας παιδιών

Παρακαλώ πολύ όπως μου απαντήσετε στα εξής: Υπάλληλος φαρμακείου με πρόσληψη 05/01/2009 είναι έγκυος με πιθανή ημερομηνία γέννησης 15/02/2010. Τι δικαιούται από τον εργοδότη της σε αποδοχές, άδεια και τι χρειάζεται, όταν θα είναι σε άδεια, να δηλώνει ο εργοδότης στην ΑΠΔ του ΙΚΑ.
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
 
Αρχικά, η εργαζόμενη που βρίσκεται σε κατάσταση εγκυμοσύνης δικαιούται άδεια κυοφορίας που χορηγείται υποχρεωτικά προ του τοκετού και στη συνέχεια (μετά τον τοκετό) άδεια λοχείας. Η διάρκεια των δύο παραπάνω κατηγοριών αδειών ισούται με 8 και 9 εβδομάδες, αντίστοιχα (συνολική διάρκεια άδειας 17 εβδομάδες). Το δικαίωμα λήψης της ανωτέρω αδείας πηγάζει από τη διάταξη του άρθρου 7 της από 23.5.2000 Εθνικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας, η οποία κυρώθηκε και απέκτησε ισχύ νόμου με το άρθρο 11 του Ν 2874/2000 (ΦΕΚ Α΄ 286/29.12.2000). Η παροχή της ως άνω άδειας όσον αφορά την αξίωση της εργαζομένης για μισθό, εμπίπτει στις διατάξεις των άρθρων 657 και 658 του ΑΚ (απουσία του μισθωτού λόγω ανυπαίτιου κωλύματος). Βάσει των ανωτέρω διατάξεων, ο εργοδότης υποχρεούται να καταβάλει τις αποδοχές ενός μηνός, στην περίπτωση που η εργαζόμενη έχει συμπληρώσει ένα έτος υπηρεσίας, ενώ στην αντίθετη περίπτωση δηλαδή για απασχόληση μικρότερη του έτους, τις αποδοχές δεκαπέντε (15) ημερών (βλ. σχετικό άρθρο του Βαγγέλη. Θεοδωρά που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ, στο τεύχος Μαΐου 2008, ηλεκτρονικός σύνδεσμος: http://www.epixeirisi.gr/?pgtp=1&aid=1208773372).
 
Μετά τη λήξη της άδειας τοκετού και λοχείας η εργαζόμενη δικαιούται άδεια φροντίδας παιδιών (άρθρο 9 της ΕΓΣΣΕ έτους 1993, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει). Η άδεια αυτή χορηγείται με τη μορφή είτε βραδύτερης προσέλευσης, είτε νωρίτερης αποχώρησης κατά μία ώρα από την εργασία, για χρονικό διάστημα 30 μηνών. Εναλλακτικά, η δικαιούχος μπορεί κατόπιν συμφωνίας με τον εργοδότη να εργάζεται με μειωμένο ημερήσιο ωράριο κατά 2 ώρες για τους πρώτους 12 μήνες και κατά 1 ώρα για τους επόμενους 6 μήνες. Αντί του μειωμένου ωραρίου η εργαζόμενη μητέρα μπορεί να ζητήσει, εναλλακτικά, τη χορήγηση ισόχρονης άδειας, εφάπαξ ή τμηματικά (άρθρο 9 της ΕΓΣΣΕ 2004-2005). Η ισόχρονη άδεια προς το μειωμένο ωράριο (3,5 μήνες με αποδοχές), χορηγείται μόνο με την σύμφωνη γνώμη του εργοδότη. Σε κάθε περίπτωση πάντως, η άδεια φροντίδας θεωρείται και αμείβεται ως χρόνος εργασίας.
 
Όσον αφορά τη συμπλήρωση της ΑΠΔ των αντίστοιχων περιόδων όπου η εργαζόμενη απουσίαζε λόγω χορήγησης των ως άνω αδειών, αναφέρουμε ότι στον κωδ. 36, «Τύπος αποδοχών» θα συμπληρωθεί ο αριθμός 08 - «Αποδοχές ασθενείας». Επιπλέον, θα συμπληρωθούν και οι γραμμές 34 - 35 ανάλογα με τη διάρκεια της εκάστοτε άδειας.
 
Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 142, του Ν 3655/2008, καθώς και τις οδηγίες της σχετικής εγκ. ΙΚΑ, υπ. αριθμ. Α23/269/8/20/6.3.2009, οι εργαζόμενες μητέρες που είναι ασφαλισμένες στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ και εργάζονται ʽε σχέση εργασίας ορισμένου ή αορίστου χρόνου, μετά τη λήξη της άδειας λοχείας και της ισόχρονης προς το μειωμένο ωράριο άδειας, όπως προβλέπεται από το άρθρο 9 της ΕΓΣΣΕ των ετών 2004-2005, δικαιούνται να λάβουν ειδική άδεια προστασίας μητρότητας, διάρκειας έξι (6) μηνών (βλ. σχετ. άρθρο του περιοδικού ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ στην παρακάτω δ/νση: http://www.epixeirisi.gr/?pgtp=1&aid=1239192011). Σημειώνουμε ότι, σε κάθε περίπτωση, ο εργοδότης θα πρέπει να μεριμνήσει για την χορήγηση της κανονικής άδειας προς την εργαζόμενη. Αν δηλαδή, η εξάμηνη ειδική άδεια του ΟΑΕΔ, εξαντλείται στο έτος και δεν αφήνει περιθώρια για την χορήγηση της κανονικής άδειας, θα πρέπει η κανονική άδεια να χορηγηθεί πιο μπροστά.
 
Επιπλέον, αν δεν κάνει χρήση της προβλεπόμενης από την ως άνω ΕΓΣΣΕ ισόχρονης προς το μειωμένο ωράριο άδειας, η μητέρα δικαιούται αμέσως μετά τη λήξη της άδειας λοχείας (βλ. ανωτέρω), την ως άνω ειδική άδεια προστασίας της μητρότητας, στη συνέχεια δε και το μειωμένο ωράριο που προβλέπεται από το άρθρο 9 της ΕΓΣΣΕ 2004-2005. Ωστόσο, σύμφωνα με το άρθρο 8 της ΕΓΣΣΕ 2004, η άδεια φροντίδας παιδιών έχει ως αφετηρία την λήξη της άδειας λοχείας, δηλαδή 9 εβδομάδες μετά τον τοκετό (δεν γεννάται θέμα παράτασης του χρόνου των 30 μηνών).
 
Κατά τη διάρκεια της ως άνω ειδικής άδειας, ο ΟΑΕ? υποχρεούται να καταβάλει στην εργαζόμενη μητέρα μηνιαίως ποσό ίσο ʽε τον κατώτατο μισθό, όπως κάθε φορά καθορίζεται ʽε βάση την ΕΓΣΣΕ, καθώς και αναλογία δώρων εορτών και επιδόματος αδείας ʽε βάση το προαναφερόμενο ποσό*. Αντίστοιχη υποχρέωση καταβολής αποδοχών δεν υφίσταται από την πλευρά του εργοδότη.
 
Περαιτέρω, η συμπλήρωση της ΑΠΔ σχετικά με το χρόνο ασφάλισης της εργαζόμενης μητέρας κατά τη διάρκεια της παραπάνω άδειας γίνεται από τον ΟΑΕΔ (βλ. οδηγίες εγκ. ΙΚΑ Α23/269/8/20/6.3.2009). Συνεπώς, για το διάστημα που διαρκεί η ειδική άδεια προστασίας της μητρότητας, η συγκεκριμένη εργαζόμενη δε θα περιληφθεί στην ΑΠΔ του εργοδότη.
 
Σημειώνεται, τέλος, ότι σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 2, του άρθρου 141, του Ν 3655/2008, οι εισφορές του κλάδου κύριας σύνταξης με τις οποίες βαρύνονται οι γυναίκες ασφαλισμένες Φορέων Κύριας Ασφάλισης αρμοδιότητας του Υπουργείου Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας μειώνονται κατά 50%, κατά το δωδεκάμηνο απασχόλησης που ακολουθεί το μήνα του τοκετού.
 
 
 
 
* Σε περίπτωση απασχόλησης μέχρι και 4 ώρες ημερησίως ή μέχρι 13 ημέρες το μήνα, διάρκεια του εξαμήνου, που προηγείται της άδειας κυοφορίας, το καταβαλλόμενο από τον ΟΑΕ? ποσό ισούται ʽε το μισό του καθοριζόμενου ανωτέρω.
 
25.11.2009