Παραγραφή μη εισπραχθέντων μερισμάτων

Ανώνυμη εταιρεία εισηγμένη στο Χ.Α. υποχρεούται να καταβάλει στο Ελληνικό Δημόσιο τα μερίσματα λόγω παραγραφής βάσει του Ν.Δ. 1195/1942. Ποιού έτος τα μερίσματα παραγράφηκαν εντός του 2009 και καταβάλλονται στη Δ.Ο.Υ.; Σε περίπτωση εκπρόθεσμης καταβολής των μερισμάτων στη Δ.Ο.Υ. πώς υπολογίζονται τα σχετικά πρόστιμα;

 

ΑΠΑΝΤΗΣΗ

 

Σύμφωνα με το άρθρο 1 του ΝΔ 1195/1942 (το οποίο κυρώθηκε με την 315/1956, Πράξη του Υπουργικού Συμβουλίου), όπως ισχύει,  «απαιτήσεις εκ μερισματαποδείξεων και μερισμάτων διαπραγματευσίμων μετοχών κ.λπ., ημεδαπών αστικών ή εμπορικών εταιρειών, παραγραφόμεναι μετά πενταετίαν αφ’ ης κατέστησαν απαιτηταί, περιέρχονται οριστικώς εις το Ελληνικό Δημόσιο». Περαιτέρω, με το άρθρο 8 του ως άνω νομοθετήματος, ορίζεται ότι τα πρόσωπα που αναφέρονται στο άρθρο 1, υποχρεούνται εντός του μηνός Απριλίου, κάθε οικονομικού έτους, να καταθέτουν στον Προϊστάμενο ΔΟΥ  της έδρας τους, δήλωση στην οποία θα αναγράφονται τα παραγραφέντα και περιερχόμενα στο Ελληνικό Δημόσιο χρηματικά ποσά. Με την καταβολή των χρηματικών αυτών ποσών στο κράτος, θα παραδίδονται και οι σχετικοί τίτλοι.

 

Η πενταετής παραγραφή της αξίωσης  «τόκων, χρεολύτρων και μερισμάτων», προβλέπεται και από το άρθρο 250 (θέση 15) του Αστικού Κώδικα, ο οποίος στη συνέχεια, στο άρθρο 253, ορίζει ότι η παραγραφή της ως άνω αξίωσης «αρχίζει μόλις λήξει το έτος, μέσα στο οποίο συμπίπτει η έναρξη της παραγραφής».

 

Με βάση τα παραπάνω, στις 31/12/2008 συμπληρώθηκε η πενταετής περίοδος εντός της οποίας έπρεπε να εισπραχθούν από τους δικαιούχους μετόχους, τα μερίσματα της εταιρικής χρήσης 2002. Πιο συγκεκριμένα, οι εργασίες για το κλείσιμο του ισολογισμού της (κερδοφόρας) χρήσης 1/1-31/12/2002, ολοκληρώθηκαν την 30/4/2003. Το ΔΣ, στο πλαίσιο της διάθεσης των κερδών, προτείνει προς την Γενική Συνέλευση των μετόχων την διανομή μερίσματος. Η τακτική Γενική Συνέλευση πρέπει να συγκληθεί μέχρι την 30/6/2003 και να εγκρίνει, ή να τροποποιήσει, ή να απορρίψει παντελώς την πρόταση του ΔΣ. Αν υποθέσουμε ότι η ΓΣ εγκρίνει την διανομή μερίσματος από τα κέρδη της χρήσης 2002 (μέσα από την έγκριση του ισολογισμού και των υπολοίπων λογιστικών καταστάσεων), αυτό πρέπει να αρχίσει να καταβάλλεται τους επόμενους μήνες. Συνεπώς, η απαίτηση των δικαιούχων μετόχων για την είσπραξή του, γεννάται εντός του 2003, άρα η έναρξη της παραγραφής τοποθετείται στο τέλος του έτους αυτού (31/12/2003). Οίκοθεν νοείται, ότι η πενταετία συμπληρώνεται την 31/12/2008.

 

Σε ότι αφορά την εκπρόθεσμη υποβολή της ως άνω δήλωσης στην ΔΟΥ, σύμφωνα με το άρθρο 4 του Ν.2523/1997 (περί Φορολογικών Κυρώσεων), τα πρόσωπα που παραβαίνουν τις υποχρεώσεις τους που απορρέουν από την κείμενη φορολογική νομοθεσία υπόκεινται για κάθε παράβαση σε πρόστιμο που ορίζεται από 117€ μέχρι 1170€. Σημειώνεται ότι το πρόστιμο αυτό επιβάλλεται στις περιπτώσεις που δεν προβλέπεται η επιβολή πρόσθετου φόρου, όπως στην σχολιαζόμενη περίπτωση της μη καταβολής των μερισμάτων (τα οποία σαφώς, δεν συνιστούν βεβαιωμένο φόρο) και ασφαλώς δεν πρόκειται για ποσά  φόρου για καταβολή. Δεν αποκλείεται ο υπολογισμός τόκων, με βάση τα ισχύοντα, για την διασφάλιση των συμφερόντων του Ελληνικού Δημοσίου.

 

Αξίζει να σημειώσουμε ότι με υπόμνημά της προς τον υπουργό Οικονομίας και Οικονομικών (Μάρτιος 2009), η Ένωση Εισηγμένων Εταιρειών (ΕΝΕΙΣΕΤ) προτείνει την κατάργηση της ως άνω διάταξης του ΝΔ 1995/1942, με το αιτιολογικό ότι αποκλίνει από τις γενικές διατάξεις του Ιδιωτικού Δικαίου.Εξάλλου, όπως υποστηρίζεται στο υπόμνημα, με την απαλοιφή της ως άνω διάταξης, η ρύθμιση των μερισμάτων εντάσσεται στο γενικότερο πλαίσιο των ρυθμίσεων του ΑΚ, καθώς δεν υφίσταται ουσιώδης λόγος για τον ειδικό κανονισμό σχέσεων Ιδιωτικού Δικαίου.

 

Τέλος, παρατηρούμε ότι όπως υποστηρίζεται από διάφορους συγγραφείς και αναλυτές των ως άνω διατάξεων (βλέπε, Ε.Σακέλλης), η παραγραφή των μερισμάτων υπέρ του Δημοσίου διακόπτεται όταν στη διάρκεια της παραγραφής, ύστερα από σχετική εντολή του δικαιούχου μετόχου, το ποσό του οφειλόμενου μερίσματος μεταφέρεται από τον λογαριασμό 53.01 Μερίσματα πληρωτέα, στην πίστωση προσωπικού λογαριασμού του (πχ 53.98). Η ανωτέρω κίνηση δεν πρέπει να γίνει με μονομερή απόφαση της εταιρείας. Σε μια τέτοια περίπτωση απαιτείται εικοσαετής παραγραφή (άρθρο 249 ΑΚ).

 

1.9.2009