Λογιστική αντιμετώπιση αφορολόγητου αποθεματικού αναπτυξιακών νομων

Μια επιχείρηση ΟΕ με βιβλία γ’ κατηγορίας εντάχθηκε στον αναπτυξιακό Ν 3299/2004 για ανέγερση κτιρίου και αγορά μηχανημάτων. α)Την επιχορήγηση που θα πάρει σε ποιο λογαριασμό θα την καταχωρίσω; β)Θα πρέπει να σχηματίσω υποχρεωτικά τακτικό και αφορολόγητο αποθεματικό; Αν ναι σε ποιους λογαριασμούς θα τα καταχωρίσω και ποια η τύχη τους στα επόμενα χρόνια; γ)Πώς θα γίνουν οι αποσβέσεις παγίων για τα επιχορηγούμενα πάγια;
 
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
 
Οι έννοιες «αφορολόγητο αποθεματικό» και «επιχορήγηση», διευκρινίσθηκαν επαρκώς, σε ανάλογο ερώτημα συναδέλφου, η απάντηση του οποίου δημοσιεύθηκε στο τεύχος Μαϊου 2008 του περιοδικού «ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ» (σελ.635 και 636). Ετσι, αφορολόγητο αποθεματικό είναι ένα μέρος από τα μη διανεμόμενα κέρδη, το οποίο εξαιρείται της φορολογίας, με βάση συγκεκριμένη διάταξη νόμου, με την προϋπόθεση ότι θα χρησιμοποιηθεί για αναπτυξιακούς σκοπούς, κυρίως δε για την απόκτηση πάγιου εξοπλισμού. Αντιθέτως, οι επιχορηγήσεις συνίστανται στη δωρεάν παροχή χρηματικών ενισχύσεων, από αναπτυξιακό φορέα προς την επιχείρηση, με σκοπό την κάλυψη τμήματος πραγματοποιηθείσας επένδυσης.
 
Το αφορολόγητο αποθεματικό υπολογίζεται με βάση τα καθαρά κέρδη που δηλώνονται με την εμπρόθεσμη δήλωση φορολογίας εισοδήματος, μετά την αφαίρεση τυχόν απαλλασσομένων της φορολογίας κερδών, της κράτησης για τον σχηματισμό του Τακτικού αποθεματικού (μόνο για ΑΕ ή ΕΠΕ) και των κερδών της χρήσης που διανέμονται πραγματικά ή αναλαμβάνονται από τους εταίρους ή ακόμη από τον ατομικό επιχειρηματία (περ.α της παρ.26 του άρθρου 5 του Ν 3299/2004). Στην Ο.Ε. δεν είναι υποχρεωτικός ο σχηματισμός του Τακτικού αποθεματικού.
 
Περαιτέρω, τα παρακρατηθέντα από τα κέρδη της χρήσης, αφορολόγητα αποθεματικά, παρακολουθούνται σε υπολογαριασμούς του 41.08 Αφορολόγητα αποθεματικά ειδικών διατάξεων νόμων, οι οποίοι πιστώνονται, κατά τον σχηματισμό τους, με χρέωση του 88.99 Κέρδη προς διάθεση και στη συνέχεια παραμένουν στην κατηγορία των Ιδίων Κεφαλαίων του Παθητικού, στον Ισολογισμό. Τα ποσά αυτά των αφορολόγητων αποθεματικών, αντικρύζονται με τις αξίες των παγίων, που αποκτήθηκαν σε εφαρμογή των διατάξεων του αναπτυξιακού νόμου, στο σκέλος του Ενεργητικού, Για αυτά τα πάγια, η επιχείρηση είναι υποχρεωμένη στη τήρηση των πρόσθετων βιβλίων της παραγράφου3, του άρθρου 10 του ΚΒΣ (περ.ε της παρ.26, του άρθρου 5, του Ν.3299/2004). Επισημαίνεται ότι, τα ποσά των αφορολόγητων αποθεματικών, θα προστεθούν στα κέρδη της χρήσης και θα φορολογηθούν, μόνο αν η επιχείρηση, αποφασίσει να πωλήσει τα πάγια (τα οποία χρηματοδοτήθηκαν από αφορολόγητα αποθεματικά), πριν περάσουν πέντε (5) χρόνια, από τότε που αποκτήθηκαν, καθώς επίσης και στη περίπτωση που γίνει διανομή ή ανάληψη του αντίστοιχου ποσού των αφορολόγητων αποθεματικών.
 
Στην παράγραφο 5 του άρθρου 10 του Ν.3299/2004, αναφέρονται και άλλες περιπτώσεις, κατά τις οποίες τα αποθεματικά αυτά χάνουν την απαλλαγή τους και φορολογούνται, όπως η περίπτωση της αποχώρησης εταίρου, ή κατά την μεταβίβαση της εταιρικής μερίδας εταίρου κ.λπ.
 
Σε ότι αφορά τα ποσά της επιχορήγησης, αυτά καταχωρίζονται σε υπολογαριασμούς του 41.10 Επιχορηγήσεις παγίων επενδύσεων, κατά την λήψη των σχετικών ποσών. Στη συνέχεια, τα ποσά που βρίσκονται στη πίστωση αυτών των υπολογαριασμών, μειώνονται (χρεώνονται) σταδιακά, στο τέλος κάθε χρήσης, με τις αναλογούσες σε αυτήν, επιχορηγήσεις παγίων επενδύσεων (λογ. 81.01.05), ώστε να αντισταθμισθεί το ποσό των αποσβέσεων, κατά το μέρος της αξίας, που έχει επιχορηγηθεί (βλέπε και «ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ», τεύχος Δεκεμβρίου 2006, σελ.1486 κ.ε.).
 
7.8.2008