ΣτΕ 998/2018 [Μη νόμιμη η Πολ. 1055/2003 με αναδρομική ισχύ προγενέστερη του χρόνου δημοσίευσής της]

Φορολογητέα αξίας κληρονομιαίων μη εισηγμένων στο χρηματιστήριο τίτλων κινητών αξιών και συμμετοχών σε εταιρείες (αντικειμενική και αγοραία) - Πολ. 1055/2003

ΣτΕ 998/2018 Τμ. Β΄

Με τη διάταξη της παρ. 4 του άρθρου 12 του Ν 2961/2001, που προσετέθη με το άρθρο 12 παρ. 1 του Ν 3091/2002, θεσπίσθηκε για τον υπολογισμό του φόρου κληρονομίας των κληρονομιαίων στοιχείων (μη εισηγμένων στο χρηματιστήριο μετοχών και λοιπών μη εισηγμένων στο χρηματιστήριο τίτλων κινητών αξιών και συμμετοχών σε εταιρείες ή συνεταιρισμούς), παραλλήλως προς την μέθοδο της κατά τις διατάξεις των παρ. 2 και 3 του άρθρου 12 του Κώδικα Φορολογίας Κληρονομιών κ.ά. αγοραίας αξίας, νέος αντικειμενικός τρόπος προσδιορισμού της φορολογητέας αξίας των εν λόγω κληρονομιαίων στοιχείων κατά τα οριζόμενα ειδικότερα με την προβλεπομένη να εκδοθεί απόφαση του Υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών, η οποία, αντικειμενικώς προσδιοριζομένη αξία, μπορεί να αμφισβητηθεί από τον φορολογούμενο κατά τα ισχύοντα για την αντικειμενική αξία των κληρονομιαίων ακινήτων. Καθιερώθηκε έτσι η παράλληλη εφαρμογή δύο διαφορετικών μεθόδων προσδιορισμού της φορολογητέας αξίας των κληρονομιαίων μη εισηγμένων στο χρηματιστήριο τίτλων κινητών αξιών και συμμετοχών σε εταιρίες (αντικειμενική και αγοραία), οι οποίες αποβλέπουν και οι δύο στον προσδιορισμό της πραγματικής αγοραίας αξίας των ως άνω κληρονομιαίων. Στην θεσπίσασα την ως άνω νέα ρύθμιση διάταξη του άρθρου 12 παρ. 1 του Ν 3091/2002 δεν προσεδόθη αναδρομική ισχύς και, συνεπώς, σύμφωνα με το άρθρο 30 περ. ι΄ του ιδίου νόμου, η ισχύς της, ελλείψει ειδικής διατάξεως, άρχισε από της δημοσιεύσεως του νόμου αυτού στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (24.12.2002). Ως εκ τούτου, δεν καταλαμβάνει τις υποθέσεις κληρονομιών, στις οποίες η φορολογική υποχρέωση γεννήθηκε προγενεστέρως και, συνακόλουθα, η εξουσιοδότηση που παρεσχέθη με την ίδια διάταξη στον Υπουργό Οικονομίας και Οικονομικών να ορίσει τον χρόνο ενάρξεως της αποφάσεως, με την οποία θα εξειδικεύετο περαιτέρω ο τρόπος προσδιορισμού της αντικειμενικής αξίας των επίμαχων κληρονομιαίων στοιχείων για την επιβολή του φόρου κληρονομίας, δεν μπορεί να έχει την έννοια ότι η εφαρμογή της νέας ρυθμίσεως μπορεί να μετατεθεί σε χρόνο προγενέστερο του χρόνου δημοσίευσης του Ν  3091/2002. Συνεπώς, η επίμαχη υπουργική απόφαση, καθ' ό μέρος επεξέτεινε την εφαρμογή της νέας ρύθμισης του άρθρου 12 παρ. 1 του ν. 3091/2002 σε υποθέσεις αναγόμενες σε χρόνο προγενέστερο του χρόνου δημοσίευσης του νόμου αυτού, είναι, κατά το μέρος αυτό, μη νόμιμη, ως εκδοθείσα καθ' υπέρβαση της εξουσιοδοτικής διάταξης.