Αρχιτέκτονας κέρδισε χρηματικό βραβείο, από Δήμο, για μελέτη που έκανε. Πώς αντιμετωπίζεται φορολογικά; Κατά την έκδοση του ΤΠΥ θα επιβαρυνθεί με ΦΠΑ 24%; Από την οικονομική υπηρεσία του Δήμου λένε ότι υπάρχει τρόπος να μην επιβαρυνθεί με ΦΠΑ το βραβείο.
Υπάρχει κάποια σχετική διάταξη;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:
A. Εισόδημα
Ι. Σύμφωνα με την με Α. Π.: ΔΕΑΦ Α 1095290 ΕΞ 2018, με τις διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 7 του ΚΦΕ (Ν 4172/2013), ορίζονται οι κατηγορίες των εισοδημάτων που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της Φορολογίας Εισοδήματος:
α) Εισόδημα από μισθωτή εργασία και συντάξεις,
β) Εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα,
γ) Εισόδημα από κεφάλαιο και
δ) Εισόδημα από υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου.
Όπως αναφέρεται στην αιτιολογική έκθεση του άρθρου αυτού, σε φόρο υπόκεινται μόνο τα εισοδήματα που εμπίπτουν σε μια από τις τέσσερις κατηγορίες που αναγνωρίζονται στο άρθρο αυτό και συνεπώς ό,τι δεν εμπίπτει στο εννοιολογικό πεδίο κανενός από τα αναφερόμενα εισοδήματα, δεν υπόκειται σε φόρο. Για παράδειγμα, οι υποτροφίες ή τα χρηματικά βραβεία, που χορηγούνται από το δημόσιο ή άλλους φορείς, δεν υπάγονται σε καμία από τις αναγνωριζόμενες πηγές εισοδήματος και κατά τούτο δεν υπόκεινται σε φόρο.
ΙΙ. Σύμφωνα με την Πολ. 1094/2015, τα χρηματικά βραβεία που δεν εμπίπτουν στο εννοιολογικό πεδίο καμίας κατηγορίας εισοδήματος του Ν 4172/2013 [α) εισόδημα από μισθωτή εργασία και συντάξεις, β) εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα, γ) εισόδημα από κεφάλαιο και δ) εισόδημα από υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου], νοούνται τα χρηματικά ποσά που καταβάλλονται σε φυσικά πρόσωπα ως χρηματικοί έπαινοι ή χρηματικά έπαθλα από το Δημόσιο ή άλλους δημόσιους ή ιδιωτικούς φορείς (όπως στην περίπτωση του ερωτήματος, από τον Δήμο), «για την ηθική και υλική αμοιβή τους καθώς και την αναγνώριση και επιδοκιμασία των ατομικών ικανοτήτων ή επιδόσεων ή αρετών τους».
Τα χρηματικά βραβεία για να εξαιρεθούν από το φόρο εισοδήματος δεν πρέπει να αποτελούν κέρδος ή ωφέλεια για τους δικαιούχους από προσφερόμενη εργασία, αλλά απλώς να συμβολίζουν την αναγνώριση της προσπάθειας των βραβευόμενων προσώπων και να συμπληρώνουν την τιμητική διάκριση που τους απονέμεται.
Ωστόσο, ιδιαιτέρως διευκρινίζεται ότι δεν εφαρμόζονται απαλλακτικές διατάξεις σε περίπτωση προκήρυξης διαγωνισμού με την υπόσχεση απονομής βραβείου για την εκτέλεση κάποιας εργασίας, η οποία θα πραγματοποιηθεί μετά την διενέργεια του διαγωνισμού και το αποτέλεσμα της εργασίας (έργο) θα περιέλθει σύμφωνα με τους όρους της προκήρυξης στην ιδιοκτησία του προκηρύσσοντος και όχι του διαγωνιζόμενου, του οποίου θα προκριθεί το έργο. Εδώ το αθλοθετούμενο έπαθλο δεν αποτελεί βραβείο με την πιο πάνω έννοια, αλλά αμοιβή για την εκπόνηση του έργου που θα προκριθεί.
Γενικά, τα χρηματικά βραβεία που καταβάλλονται από τον εργοδότη σε υπαλλήλους του για μελέτες, εφευρέσεις κλπ, εφόσον περιέρχονται στην κυριότητα του εργοδότη και αξιοποιούνται από αυτόν, αποτελούν εισόδημα από μισθωτή εργασία.
Τα χρηματικά βραβεία που καταβάλλονται στους υπαλλήλους οποιουδήποτε ιδιωτικού ή δημόσιου φορέα, για επιβράβευση των επιστημονικών ή καλλιτεχνικών επιδόσεών τους, αποτελούν τιμητική διάκριση και δεν συγκεντρώνουν τα εννοιολογικά στοιχεία του εισοδήματος από μισθωτή εργασία.
Ωστόσο, σε κάθε περίπτωση καταβολής υποτροφιών, χρηματικών βραβείων και βοηθημάτων ή οικονομικών ενισχύσεων θα εξετάζεται από την Φορολογική Διοίκηση, εάν τυχόν συγκαλύπτεται φορολογητέο εισόδημα ή παροχή σε είδος, υποκείμενη σε φόρο.
Σε ότι αφορά το ερώτημά σας, εκ του γεγονότος ότι για την λήψη του χρηματικού ποσού ζητείται η έκδοση τιμολογίου, προκύπτει ότι το έσοδο αυτό θα προστεθεί στα λοιπά έσοδα από επιχειρηματική δραστηριότητα και θα φορολογηθεί.
Β. ΦΠΑ
Από τις διατάξεις του άρθρου 22, του κώδικά ΦΠΑ (Ν. 2859/2000) δεν προκύπτει ρητή απαλλαγή από τον ΦΠΑ για τις υπηρεσίες που παρέχονται από αρχιτέκτονα σε νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου. Επιπλέον, με βάση τις διατάξεις της περ. α, παρ. 1, του άρθρου 2, αντικείμενο του φόρου θεωρείται η παράδοση αγαθών και η παροχή υπηρεσιών, εφόσον πραγματοποιούνται από επαχθή αιτία στο εσωτερικό της χώρας από υποκείμενο στο φόρο που ενεργεί με αυτή την ιδιότητα.
Είναι σημαντικό να τεκμηριωθεί η φύση της συναλλαγής, δηλαδή, κατά πόσο το χρηματικό ποσό που λαμβάνει ο αρχιτέκτονας αποτελεί αντιπαροχή για υπηρεσία που τελικά παρείχε ή έχει το χαρακτήρα υποτροφίας, βραβείου κ.λπ. που δίνεται ως επιβράβευση για τη συμμετοχή του σε διαγωνισμό, έκθεση κ.λπ. Στην τελευταία περίπτωση η επίμαχη συναλλαγή δεν θεωρείται εμπορική πράξη ούτως ώστε να έχουν εφαρμογή οι διατάξεις του ΦΠΑ. Είναι δε ουσιώδες, κατά την άποψή μας, η μελέτη αυτή να μην χρησιμοποιηθεί από τον φορέα που καταβάλλει το βραβείο διότι τότε μπορεί να θεωρηθεί ότι υποκρύπτει εμπορική συμφωνία.
Εφόσον, λοιπόν, η παροχή της μελέτης του αρχιτέκτονα πραγματοποιήθηκε δίχως την συμφωνία αμοιβής αλλά δωρεάν, ως προϋπόθεση για τη συμμετοχή του σε διαγωνισμό, θεωρούμε ότι το χρηματικό έπαθλο που έλαβε δεν αποτελεί αντάλλαγμα,, αλλά χορηγία - δωρεά προς τον ίδιο. Διαφορετικά, κατά την άποψή μας, πρόκειται για αντάλλαγμα που δίδεται έμμεσα για την αγορά και αξιοποίηση της αρχιτεκτονικής μελέτης και άρα δεν τίθεται θέμα απαλλαγής από τον ΦΠΑ.