Εργατικό ατύχημα - Συντρέχον πταίσμα παθόντος - Αρχή της αναλογικότητας - Ηθική βλάβη - «Εύλογη» χρηματική ικανοποίηση
ΑΠ 327/2017 Τμ. Β2ʼ Πολ.
Επί εργατικού ατυχήματος οφείλεται χρηματική ικανοποίηση για ηθική βλάβη, εφόσον συντρέχουν οι όροι της αδικοπραξίας, αρκεί να συνετέλεσε στην επέλευση του ατυχήματος πταίσμα του εργοδότη ή των προστηθέντων από αυτόν, με την έννοια της διάταξης του άρθρου 914 ΑΚ, αρκεί δηλαδή οποιαδήποτε αμέλεια αυτών και όχι μόνο η ειδική αμέλεια ως προς την τήρηση των όρων ασφαλείας του άρθρου 16 παρ. 1 Ν 551/1915. Η αξίωση δε αυτή για χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης (ή ψυχικής οδύνης), για την οποία δεν υπάρχει πρόβλεψη στον ως άνω νόμο, κρίνεται πάντοτε κατά τις γενικές διατάξεις (άρθ. 914, 922, 932 ΑΚ). Αν στη γένεση ή στην έκταση της ζημίας συνετέλεσε και πταίσμα του παθόντος, το δικαστήριο μπορεί να μην επιδικάσει χρηματική ικανοποίηση ή να μειώσει το ποσό της, εφόσον συντρέχουν οι εξής προϋποθέσεις : (α) η ύπαρξη υποχρέωσης προς αποζημίωση και για την καταβολή χρηματικής ικανοποίησης και (β) ο ζημιωθείς να συντέλεσε από δικό του πταίσμα στη ζημία του ή την έκτασή της, δηλ. να υπάρχει αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ της υπαίτιας συμπεριφοράς του και της επέλευσης ή της έκτασης της ζημίας του. Συνυπαιτιότητα. Είναι έννοια νομική και γιʼ αυτό η κρίση του δικαστηρίου της ουσίας ως προς την ύπαρξη ή μη συντρέχοντος πταίσματος του ζημιωθέντος, για την επέλευση της ζημίας του ή την έκτασή της, υπόκειται σε αναιρετικό έλεγχο κατά τα άρθρα 559 αρ. 1 και 19. Ένσταση συντρέχοντος πταίσματος κατά του παθόντος. Προτείνεται παραδεκτά κατʼ αυτού και όταν το εργατικό ατύχημα οφείλεται σε μη τήρηση ειδικών όρων και μέτρων ασφαλείας. Στοιχεία που απαιτούνται για το ορισμένο της σχετικής ένστασης. Αρχή της αναλογικότητας. Έννοια και πεδίο εφαρμογής. Η κρίση του δικαστηρίου της ουσίας δεν πρέπει να παραβιάζει την αρχή της αναλογικότητας, ούτε να υπερβαίνει τα ακραία όρια της διακριτικής του ευχέρειας. Η παραβίαση της αρχής της αναλογικότητας, αλλά και η υπέρβαση από το δικαστήριο της ουσίας των ακραίων ορίων της διακριτικής του ευχέρειας, ελέγχονται ως πλημμέλειες από το άρθρο 559 αρ. 1 και 19. Σκοπός της διάταξης του άρθρου 932 ΑΚ περί εύλογης χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης. Στοιχεία που απαρτίζουν την έννοια του «ευλόγου». Τα στοιχεία αυτά θα πρέπει να οδηγούν τον δικαστή να σχηματίσει την, κατʼ άρθρο 932 ΑΚ, εύλογη κρίση του, κατʼ εφαρμογή του αντικειμενικού μέτρου που θα εφάρμοζε και ο νομοθέτης, αν έθετε ο ίδιος τον κανόνα αποκατάστασης της ηθικής βλάβης στην ατομική περίπτωση και τηρώντας την αρχή της αναλογικότητας.