Πόθεν έσχες ιατρού για αγορά ακινήτου προς χρήση Ιατρείου

Ιατρός αγοράζει διαμέρισμα για να το μετατρέψει σε ιατρείο και Μονάδα Ημερήσιας φροντίδας (κλινική). Αποτελεί τεκμήριο η αγορά του διαμερίσματος; Αποτελεί τεκμήριο η ανακαίνιση και μετατροπή του διαμερίσματος σε κλινική;

Απάντηση:

Οι διατάξεις περί τεκμηρίων γενικώς (είτε διαβίωσης, είτε απόκτησης στοιχείων) αναφέρονται σε φυσικό πρόσωπο (φορολογούμενος και τα  εξαρτώμενα μέλη του). Συνεπώς, οι διατάξεις δεν καταλαμβάνουν το τεκμήριο απόκτησης ή ανέγερσης ακινήτου από νομικό πρόσωπο, εφόσον φυσικά το συμβόλαιο ή τα τιμολόγια (για την ανέγερση) εκδίδονται στο όνομα του νομικού προσώπου, άρα αποτελεί δικό του περιουσιακό στοιχείο.

Σύμφωνα με πάγια θέση της Διοίκησης (Έγγραφο με Αριθ. πρωτ.: 1075787 / 1368 /Α0012 / 26-8-2008 κ.λπ. Έγγραφα), η οποία ασφαλώς είχε διατυπωθεί βάσει των ισχυουσών τότε διατάξεων του Ν 2238/1994: «η ανέγερση ακινήτου από ατομική επιχείρηση υπάγεται στην περίπτωση γ' του άρθρου 17 του Ν 2238/1994 και όχι στις απαλλακτικές διατάξεις του πάγιου εξοπλισμού και συνεπώς υπόκειται στην εφαρμογή του τεκμηρίου»

Συγκεκριμένα, στο ως άνω Έγγραφο αναφέρονταν τα εξής: «Με τις διατάξεις της περίπτωσης ιδ' του άρθρου 18 του Ν 2238/1994 όπως τέθηκαν με την παράγραφο α' του άρθρου 33 του Ν 3296/2004 για δαπάνες που πραγματοποιούνται από 1.1.2005 και μετά, δεν εφαρμόζεται το τεκμήριο προσδιορισμού της ετήσιας δαπάνης προκειμένου για αγορά πάγιου εξοπλισμού επαγγελματικής χρήσης από πρόσωπα που ασκούν εμπορική ή γεωργική επιχείρηση ή ελευθέριο επάγγελμα». Περαιτέρω, αποτελεί τεκμήριο, μεταξύ άλλων, η αγορά ακινήτων ή η ανέγερση οικοδομών. Εξαιρείται η δαπάνη για ανέγερση οικοδομής από επιχείρηση που αναλαμβάνει κατά κύριο επάγγελμα την ανέγερση οικοδομών, καθώς και η αγορά πρώτης κατοικίας με τις προϋποθέσεις που ορίζει η σχετική διάταξη. Ύστερα από τα παραπάνω συνάγεται ότι η ανέγερση ακινήτου από ατομική επιχείρηση υπάγεται στην περίπτωση γ' του άρθρου 17 του Ν 2238/1994 και όχι στις απαλλακτικές διατάξεις του πάγιου εξοπλισμού και συνεπώς υπόκειται στην εφαρμογή του τεκμηρίου, πράγμα το οποίο αποτελεί πάγια θέση της Διοίκησης».

Ακολούθως, σύμφωνα με το (ισχύον) άρθρο 33 του νέου ΚΦΕ (Ν 4172/2013), η ετήσια αντικειμενική δαπάνη (τεκμήρια διαβίωσης) και η δαπάνη απόκτησης περιουσιακών στοιχείων (πόθεν έσχες) δεν εφαρμόζονται: α)…β)…γ)…δ)…ε) προκειμένου για αγορά πάγιου εξοπλισμού επαγγελματικής χρήσης από πρόσωπα που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα.

Η τοποθέτηση του νέου ΚΦΕ, δεν διαφοροποιείται από την προηγούμενη διάταξη, αφενός και αφετέρου η σχετική Πολ.1076/26.3.2015, με την οποία δόθηκαν οδηγίες για την «ορθή εφαρμογή του εναλλακτικού τρόπου υπολογισμού της ελάχιστης φορολογίας εισοδήματος (άρθρα 30-34 Ν 4172/13)», αναφέρει στο σημείο της επίμαχης διάταξης ότι: «Στην έννοια του πάγιου εξοπλισμού περιλαμβάνονται μηχανήματα, υπολογιστές, έπιπλα, σκεύη, ΦΔΧ αυτοκίνητα, ΦΙΧ αυτοκίνητα, ΕΔΧ αυτοκίνητα, ΕΙΧ αυτοκίνητα, μοτοποδήλατα, μοτοσικλέτες, σκάφη, αεροσκάφη που χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για την άσκηση επιχείρησης ή ελευθέριου επαγγέλματος». Δεν αναφέρεται δηλαδή σε ακίνητο, ή σε ανέγερση ακινήτου. Συνεπώς, το γενικό πλαίσιο των προηγουμένων διατάξεων δεν φαίνεται να έχει μεταβληθεί, άρα, κατά την άποψή μας, ούτε και η θέση της Διοίκησης.

Βέβαια, σύμφωνα με την παρ. 25 του άρθρου 72 του νέου ΚΦΕ: «Από την έναρξη ισχύος του Ν 4172/2013 παύουν να ισχύουν οι διατάξεις του Ν 2238/1994 (ΦΕΚ Α’ 151), συμπεριλαμβανομένων και όλων των κανονιστικών πράξεων και εγκυκλίων που έχουν εκδοθεί κατ’ εξουσιοδότηση αυτού του νόμου».

Ωστόσο, σχετικά με το επίμαχο θέμα, πρόκειται για πάγια θέση της Διοίκησης, η οποία, όπως προκύπτει από την διατύπωση των αντίστοιχων διατάξεων του νέου ΚΦΕ, αλλά και της ερμηνευτικής Πολ. 1076/26.3.2015, δεν φαίνεται να έχει διαφοροποιηθεί το γενικό της πλαίσιο.

Πάντως, σκόπιμο θεωρείται να σημειώσουμε ότι η ως άνω Πολ. στην ερμηνεία του άρθρου 32 (Δαπάνες απόκτησης περιουσιακών στοιχείων), αναφέρει: «Σημειώνεται ότι οι διατάξεις του άρθρου αυτού εφαρμόζονται μόνο όταν τις οικείες δαπάνες πραγματοποιούν φυσικά πρόσωπα, ως ιδιώτες και όχι στα πλαίσια άσκησης επιχειρηματικής δραστηριότητας όπου οι σχετικές αγορές έχουν καταχωρηθεί στα λογιστικά τους αρχεία». Υπό την έννοια αυτή, αν μπορεί να αποδειχθεί από τον φορολογούμενο ότι όντως το ακίνητο χρησιμοποιείται στο πλαίσιο της επιχειρηματικής του δραστηριότητας, είναι καταχωρισμένο στα λογιστικά του βιβλία, διενεργούνται αποσβέσεις κ.λπ., είναι δυνατόν να αποφευχθεί ο χαρακτηρισμός του, ως τεκμηρίου απόκτησης ακινήτου.

Απαιτείται όμως, σε κάθε περίπτωση, ιδιαίτερη προσοχή στο θέμα του εναλλακτικού χαρακτηρισμού της δαπάνης απόκτησης του ακινήτου, ως δαπάνης που αφορά στην αύξηση του κεφαλαίου επιχειρήσεων που λειτουργούν ατομικώς (περ β, άρθρο 32 ΚΦΕ). Δηλαδή, ναι μεν να μην χαρακτηριστεί δαπάνη απόκτησης ακινήτου, αλλά να ενταχθεί στις δαπάνες απόκτησης περιουσιακών στοιχείων, μέσω της αύξησης κεφαλαίου επιχειρήσεων που λειτουργούν ατομικώς.

Τα ανωτέρω, θα πρέπει να μπορούν να θεμελιωθούν σε περίπτωση διενέργειας φορολογικού, ή άλλης μορφής ελέγχου.

Τέλος, τα χρηματικά ποσά που καταβάλλονται για επισκευή και συντήρηση κατοικίας δεν υπολογίζονται ως δαπάνη απόκτησης περιουσιακού στοιχείου. Αν όμως πρόκειται για προσθήκες, επεκτάσεις, τότε τίθεται θέμα δαπάνης απόκτησης. Συνεπώς, οι δαπάνες ανακαίνισης και μετατροπής του διαμερίσματος σε κλινική, θα πρέπει να εμπίπτουν στην έννοια των επισκευών και συντηρήσεων για να θεωρούνται ως απλά έξοδα και όχι στην έννοια των προσθηκών στο ακίνητο. Κριτήριο για αυτό θα είναι τόσο το μέγεθος της δαπάνης, όσο και η ενδεχόμενη μεταβολή της αξίας του ακινήτου.