Φορολογία εισοδήματος από πώληση μετοχών

Φυσικό πρόσωπο πώλησε την συμμετοχή του (μετοχές ανώνυμης εταιρείας) μέσα στο 2015 σε άλλη εταιρεία με τμηματική καταβολή δηλαδή μεταβίβασε τις μετοχές για 300.000 ευρώ αλλά μέσα στο 2015 του καταβλήθηκαν 100.000 ευρώ και υπόλοιπα θα τα λάβει σε 2 χρόνια από 100.000 ευρώ το χρόνο. Στην φορολογική του δήλωση για το 2015 πιο ποσό θα δηλώσει; Τις 100.000 ευρώ που εισέπραξε το 2015 ή το ποσό των 300.000 ευρώ που έγινε η μεταβίβαση; Το ποσό υπόκειται σε εισφορά αλληλεγγύης;

 

Απάντηση:

Η πράξη στην οποία αναφέρεστε αφορά μεταβίβαση τίτλων και ρυθμίζεται από τις διατάξεις του άρθρου 42 του ΚΦΕ: «Κάθε εισόδημα που προκύπτει από υπεραξία μεταβίβασης των ακόλουθων τίτλων υπόκειται σε φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων:

α) μετοχές σε εταιρεία μη εισηγμένη σε χρηματιστηριακή αγορά,  

β) μετοχές και άλλες κινητές αξίες εισηγμένες σε χρηματιστηριακή αγορά, εφόσον ο μεταβιβάζων συμμετέχει στο μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας με ποσοστό τουλάχιστον μισό τοις εκατό (0,5%)».

Περαιτέρω, θα πρέπει να διευκρινιστεί αν η πράξη αφορά την (β) ως άνω περίπτωση, δηλαδή αν οι μετοχές είναι εισηγμένες σε χρηματιστηριακή αγορά. Στην περίπτωση αυτή, ειδικά για αυτούς τους τίτλους που αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης σε οργανωμένη αγορά, οι παραπάνω διατάξεις  έχουν εφαρμογή, εφόσον οι τίτλοι  έχουν αποκτηθεί από την 1η Ιανουαρίου 2009 και μετά.   

Ως προκύπτουσα υπεραξία νοείται η διαφορά μεταξύ της τιμής κτήσης που κατέβαλε ο φορολογούμενος και της τιμής πώλησης που εισέπραξε. Το φυσικό πρόσωπο του ερωτήματος εισέπραξε (ή θα εισπράξει) 300.000 ευρώ. Αυτή είναι η τιμή πώλησης. Θα πρέπει να δηλωθεί και η τιμή κτήσης, ώστε να διαπιστωθεί αν προκύπτει υπεραξία. Η υπεραξία είναι το ποσό που μπορεί να καλύψει τεκμήρια. Επισημαίνεται πάντως, ότι αν οι μεταβιβαζόμενοι τίτλοι είναι εισηγμένοι σε χρηματιστηριακή αγορά, η τιμή κτήσης και η τιμή πώλησης καθορίζονται από τα δικαιολογητικά έγγραφα συναλλαγών, τα οποία εκδίδει η χρηματιστηριακή εταιρεία ή το πιστωτικό ίδρυμα που διενεργεί την σχετική συναλλαγή.   

Σε περίπτωση μεταβίβασης μη εισηγμένων τίτλων, η τιμή πώλησης προσδιορίζεται με βάση την αξία των ιδίων κεφαλαίων της εταιρείας που εκδίδει τους μεταβιβαζόμενους τίτλους κατά το χρόνο της μεταβίβασης ή το τίμημα ή αγοραία αξία που αναγράφεται στη σύμβαση μεταβίβασης, εφόσον αυτό είναι υψηλότερο. Συνεπώς, το ποσό των 300.000 ευρώ φαίνεται να είναι το υψηλότερο τίμημα, σύμφωνα με τα ανωτέρω.   Για την τιμή κτήσης, ισχύουν τα αντίστοιχα, πλην όμως αναζητείται το χαμηλότερο τίμημα.  Ωστόσο, αν η τιμή κτήσης δεν μπορεί να προσδιορισθεί θεωρείται ότι είναι μηδενική.

Για τις μεταβιβάσεις αυτού του είδους (δηλαδή μεταβιβάσεις τίτλων), δεν υποβάλλεται κάποια δήλωση, κατά τη στιγμή της πράξης (όπως γινόταν παλαιότερα), αλλά η φορολογητέα υπεραξία αναγράφεται στη φορολογική δήλωση του οικείου φορολογικού έτους (κωδικοί 829-830 του Πίνακα Ε). Στην περίπτωση που προκύπτει ζημιά, αυτή αναγράφεται στους κωδικούς 871-872 και μπορεί να μεταφέρεται για συμψηφισμό στα επόμενα πέντε χρόνια, αλλά με κέρδος που προέρχεται από την ίδια αιτία. Τέλος, το εισόδημα από υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου φορολογείται με συντελεστή 15%.

Είναι σαφές ότι η υπεραξία, ως εισόδημα (αν προκύψει), δεν σχετίζεται και δεν επηρεάζεται από τον τρόπο καταβολής του τιμήματος (εφάπαξ ή τμηματικά, βλέπε την Πολ. 1032/2015). Επί του ποσού της υπεραξίας, το οποίο είναι κανονικό εισόδημα, επιβάλλεται η ειδική εισφορά αλληλεγγύης του άρθρου 29 του Ν 3986/2011.  

Συνεπώς, από το τίμημα που εισέπραξε ο φορολογούμενος από την πώληση μετοχών, εντός του φορολογικού έτους 2015, αφαιρείται το κόστος απόκτησης, δηλαδή το τίμημα που καταβλήθηκε σε κάποιο προηγούμενο έτος για την αγορά αυτών των μετοχών.