Ανώνυμη εταιρεία εκδίδει νόμιμη άδεια κατεδάφισης του πρώτου ορόφου και στην συνέχεια εκδίδει νέα άδεια ανέγερσης του ορόφου αυτού. Κατά την κατεδάφιση υπήρχε αναπόσβεστη αξία του κτιρίου, ποσό το οποίο μεταφέρθηκε στις έκτακτες ζημιές. Είναι σωστή αυτή η αντιμετώπιση; Η αναπόσβεστη αξία μπορεί να χαρακτηριστεί οργανικό έξοδο και να εκπέσει της φορολογίας εισοδήματος;
Απάντηση:
Είναι απαραίτητη η διευκρίνιση, αν η αξία κτήσης, όπως αυτή έχει διαμορφωθεί, του Α ορόφου παρακολουθείται διακεκριμένα, σε σχέση με το υπόλοιπο κτίριο. Αν δηλαδή έχει γίνει σύσταση οριζόντιας ιδιοκτησίας, οπότε ο όροφος εμφανίζεται σε ιδιαίτερη μερίδα του Μητρώου Παγίων, ή αποτελεί μέρος της αξίας ολόκληρου του κτιρίου, άρα θα πρέπει να εξευρεθεί αναλογικώς η ιδιαίτερη αυτή αξία του.
Σε κάθε περίπτωση, θεωρούμε ότι υπάρχει διακεκριμένη παρακολούθηση του συγκεκριμένου ορόφου του κτιρίου, κατά την χρονική στιγμή της κατεδάφισής του και ότι δεν έχει αποσβεστεί πλήρως, άρα υφίσταται αναπόσβεστη αξία, όπως αναφέρεται και στο ερώτημα. Σημειώνεται πάντως, ότι η αναπόσβεστη αξία παγίου το οποίο κατεδαφίζεται δεν μπορεί να χαρακτηριστεί οργανικό έξοδο. Τουλάχιστον, σε ότι αφορά την Λογιστική αναγνωρίζεται ως ζημιά.
Στον προηγούμενο ΚΦΕ (Ν 2238/1994), προβλεπόταν ρητά (περ. η΄ της παρ. 1 του άρθρου 31), ότι: «η αναπόσβεστη αξία κατεδαφισθέντος κτιρίου της επιχείρησης, δεν εκπίπτει από τα ακαθάριστα έσοδά της». Ωστόσο, κατά την (τότε) άποψη της Διοίκησης (Πολ. 1093/2001 ) αν, λόγω ανωτέρας βίας, κρινόταν κατεδαφιστέο ένα κτίριο, η αναπόσβεστη αξία του, αναγνωριζόταν ως εκπεστέα δαπάνη, με την προϋπόθεση ότι ακολουθήθηκαν οι νόμιμες διαδικασίες, λαμβανομένων υπόψη και της ύπαρξης τυχόν δικαιωμάτων είσπραξης ασφαλιστικών ή λοιπών αποζημιώσεων.
Σύμφωνα με τις διατάξεις του νέου ΚΦΕ (Ν 4172/2013, άρθρα 22 και 23), τίθενται γενικοί κανόνες ως προς την έκπτωση των δαπανών, με την ευρεία έννοια. Επιπλέον, στις περιπτώσεις των, περιοριστικά αναφερόμενων, μη εκπιπτομένων δαπανών (άρθρο 23, βλέπε και την Πολ. 1113/2015), δεν περιλαμβάνεται η περίπτωση της αναπόσβεστης αξίας κατεδαφισθέντος κτιρίου. Συνεπώς, καταρχήν, η αξία αυτή μπορεί να μεταφερθεί στα αποτελέσματα, εφόσον πληρούνται οι κανόνες του άρθρου 22.
Τέλος, σύμφωνα με τα ΕΛΠ, η κατεδάφιση ακινήτου συνιστά παύση της αναγνώρισής του (παρ. 4, άρθρο 18, Ν 4308/2014). Ένα πάγιο στοιχείο παύει να αναγνωρίζεται στον ισολογισμό όταν το στοιχείο αυτό διατίθεται (εκποιείται ή παραχωρείται), ή όταν δεν αναμένονται πλέον μελλοντικά οικονομικά οφέλη από τη χρήση του. Η δεύτερη αυτή περίπτωση, κατά την γνώμη μας, προσιδιάζει με την κατεδάφιση. Υπό την έννοια αυτή, η ζημία που προκύπτει από την παύση αναγνώρισης του ακινήτου, λόγω κατεδάφισης, προσδιορίζεται ως το μέγεθος της αναπόσβεστης αξίας του, κατά την χρονική στιγμή της ενέργειας αυτής. Περαιτέρω, η ως άνω ζημία, περιλαμβάνεται στην κατάσταση αποτελεσμάτων στον χρόνο που το ακίνητο παύει να αναγνωρίζεται.
Για την ανέγερση του νέου ορόφου, αν είναι ιδιοπαραγόμενο πάγιο, θα τηρηθούν οι διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 18 των ΕΛΠ.