Δύο δικηγόροι χωρίς συγγενική ή άλλη σχέση, ούτε εταιρεία, κατέχουν από 50% πλήρους κυριότητας διαμέρισμα-γραφείο που αποτελεί την έδρα του καθενός. Το ίδιο ακίνητο αποτελεί την έδρα συζύγου ενός εκ των δύο επίσης δικηγόρου αλλά και ενός ακόμα δικηγόρου που το μισθώνει από τους δύο πρώτους. Πώς θα δηλώσουν ο καθένας εξ αυτών και με τι ποσοστό την τεκμαρτή δαπάνη ιδιόχρησης στα Ε2 και Ε3, δεδομένου ότι αυτή δεν πρέπει να υπερβαίνει συνολικά το 3% της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Από την ιδιόχρηση επαγγελματικού ακινήτου, προκύπτει ένα εισόδημα από ακίνητα βάσει της παρ. 1, του άρθρου 39 και ταυτόχρονα μία ισόποση δαπάνη. Προκειμένου το έξοδο να αναγνωριστεί φορολογικά (βλ. περ. η, άρθρου 23) θα πρέπει να γίνει και η αντίστοιχη λογιστική του εγγραφή στα βιβλία της επιχείρησης, ως εσόδου, σύμφωνα με την περ. γ, του άρθρου 22, του ΚΦΕ. Επιπλέον, η Πολ. 1069/2015, καθορίζει ότι το εισόδημα από ιδιοχρησιμοποίηση «τεκμαίρεται ότι συνίσταται στο τρία τοις εκατό (3%) της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου».
Στην περίπτωση που το ιδιοχρησιμοποιούμενο ακίνητο ανήκει σε περισσότερα του ενός πρόσωπα είναι προφανές ότι ο υπολογισμός του εισοδήματος από ακίνητα θα γίνει με βάση το ποσοστό του καθενός εκ των προσώπων που (ιδιο)χρησιμοποιούν το ακίνητο. Για τα πρόσωπα τα οποία συστεγάζονται, έχουν δηλαδή την έδρα τους στον ίδιο χώρο, αλλά δεν καταβάλλουν μισθώματα, οι ιδιοκτήτες θα πρέπει να υπολογίσουν εισόδημα από δωρεάν παραχώρηση ακινήτου και όχι από ιδιοχρησιμοποίηση. Τονίζεται δε ότι στην περίπτωση της δωρεάν παραχώρησης το εισόδημα που υπολογίζεται για τους ιδιοκτήτες ανέρχεται επίσης σε ποσοστό 3% επί της αντικειμενικής αξίας της επιφάνειας που παραχωρείται.
Για την πληρέστερη κατανόηση των ανωτέρω παραθέτουμε το εξής παράδειγμα:
Έστω δύο δικηγόροι κατέχουν από 50% ένα γραφείο, επιφάνειας 150 τ.μ. Τα δύο αυτά πρόσωπα έχουν συμφωνήσει από κοινού την δωρεάν παραχώρηση 20 τ.μ. σε τρίτο δικηγόρο προκειμένου να χρησιμοποιήσει τον χώρο αυτόν ως έδρα του γραφείου επαγγέλματός του. Στην προκειμένη περίπτωση οι ιδιοκτήτες θα δηλώσουν ως εισόδημα από ιδιόχρηση την αξία που αναλογεί στην επιφάνεια που πραγματικά χρησιμοποιείται από τους ίδιους. Ο σχετικός υπολογισμός θα έχει εξής:
[αντικειμενική αξία του ακινήτου] χ 3% χ [130/150]
Είναι σαφές ότι κάθε δικηγόρος θα δηλώσει στην φορολογική του δήλωση (έντυπο Ε2) το μισό από το ποσό που θα προκύψει κατά τα ανωτέρω.
Επιπλέον, για τον τρίτο δικηγόρο, οι ιδιοκτήτες θα δηλώσουν (κατά το ήμισυ ο καθένας) ως εισόδημα από δωρεάν παραχώρηση την αντίστοιχη αξία που υπολείπεται, ήτοι:
[αντικειμενική αξία του ακινήτου] χ 3% χ [20/150]
Διευκρινίζεται δε ότι τα εισοδήματα τόσο από ιδιόχρηση, όσο και από δωρεάν παραχώρηση δεν εμφανίζονται στο έντυπο Ε3, αλλά στο έντυπο Ε2 και μάλιστα με τη συμπλήρωση της ένδειξης 32 ή 19 (αντίστοιχα για ιδιόχρηση ή δωρεάν παραχώρηση γραφείου αντίστοιχα), στη στήλη 17 του πρώτου πίνακα. Τα σχετικά ποσά μεταφέρονται αυτόματα και στους αντίστοιχους κωδικούς του εντύπου Ε1.