Θα ήθελα να ρωτήσω σχετικά με την διαδικασία ενημέρωσης βιβλίων απλογραφικά, ελεύθερου επαγγελματία (62022000 υπηρεσίες παροχής συμβουλών για θέματα συστημάτων και λογισμικού, 62031200 υπηρεσίες διαχείρισης συστημάτων ηλεκτρονικού υπολογιστή) που έχει ως έδρα ακίνητο που του έχει παραχωρηθεί δωρεάν από την μητέρα του. Μπορεί να φορολογηθεί με την κλίμακα των μισθωτών; Ποιες δαπάνες θα λέγατε πώς εκπίπτουν σε αυτόν τον χώρο (για παράδειγμα εκπίπτει πάγιος εξοπλισμός όπως ηλεκτρονικός υπολογιστής και air-condition) και ποιος ο χειρισμός των δαπανών ηλεκτρισμού, τηλεφώνου, πετρελαίου θέρμανσης.
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Σχετικά με τη δυνατότητα έκπτωσης δαπανών από το ακαθάριστο εισόδημα της επιχείρησης έχουν εφαρμογή οι διατάξεις των άρθρων 22-26 του Ν 4172/2013. Σύμφωνα με τις γενικές αρχές της Φορολογίας για την αναγνώριση των επιχειρηματικών δαπανών θα πρέπει αυτές:
α) να πραγματοποιούνται προς το συμφέρον της επιχείρησης ή κατά τις συνήθεις εμπορικές συναλλαγές της,
β) να αντιστοιχούν σε πραγματική συναλλαγή και η αξία της συναλλαγής δεν κρίνεται κατώτερη ή ανώτερη της αγοραίας, στη βάση των στοιχείων που διαθέτει η Φορολογική Διοίκηση και να
γ) να εγγράφονται στα τηρούμενα βιβλία απεικόνισης των συναλλαγών της περιόδου κατά την οποία πραγματοποιούνται και αποδεικνύονται με κατάλληλα δικαιολογητικά.
Είναι δε γενικά αποδεκτό ότι σε περίπτωση που ως έδρα χρησιμοποιείται ο χώρος της οικίας του επιχειρηματία (ή ενδεχομένως, οικίας που παραχωρείται σε αυτόν, όπως στο ερώτημά σας), να γίνεται επιμερισμός των γενικών εξόδων που πραγματοποιούνται και αφορούν τόσο επιχειρηματικά έξοδα, όσο και προσωπικές δαπάνες. Ο τρόπος επιμερισμού μπορεί να διενεργείται με βάση τα τετραγωνικά του χώρου που χρησιμοποιείται αποκλειστικά ως γραφείο του ασκούντος επιχειρηματική δραστηριότητα (ελεύθερου επιχειρηματία). Για περισσότερες λεπτομέρειες μπορείτε να ανατρέξετε σε παλαιότερη απάντηση που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ στο τεύχος του Μαρτίου 2009, Κατοικία - έδρα επιτηδευματία.
Προς διευκόλυνσή σας παραθέτουμε σχετικό παράδειγμα βασισμένο στην εν λόγω απάντηση:
Έστω ότι χρησιμοποιείται οικία, επιφάνειας 100 τ.μ., ως έδρα επαγγελματικής δραστηριότητας και αποφασίζεται το κριτήριο επιμερισμού των εξόδων, μεταξύ της επιχείρησης και της προσωπικής χρήσης, να είναι τα 30 τ.μ. Ο λογαριασμός της ΔΕΗ ποσού 140 € (με ανάλυση: αξία Η/Ρ 50 €, ΦΠΑ Η/Ρ 13% 6,50 € και δημοτικά τέλη κ.λπ. 85,50 €), θα καταχωρισθεί στα βιβλία με το ποσό αυτό, ως εξής:
Δαπάνες με δικαίωμα έκπτωσης του ΦΠΑ 15,00 (50,00 χ 30 / 100)
Δαπάνες εξαιρούμενες από τον ΦΠΑ 25,65 (85,50 χ 30 / 100)
ΦΠΑ εισροών (Η/Ρ) 1,95 (6,50 χ 30 / 100)
Δαπάνες για φορολογική αναμόρφωση 94,85 (135,50 χ 70 / 100)
ΦΠΑ μη εκπιπτόμενος στη Φορολογία εισοδήματος 4,55 (6,50 - 1,95)
Επιπλέον, ακολουθώντας τους ανωτέρω γενικούς κανόνες θεωρούμε ότι ειδικά για την αγορά πάγιου εξοπλισμού όπως Η/Υ, επίπλων, κλιματιστικών κ.λπ., το δικαίωμα έκπτωσης παρέχεται εφόσον τα αγαθά αυτά χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για επαγγελματικούς σκοπούς.
Υπογραμμίζεται πάντως, ότι η τελική απόφαση για την έκπτωση των δαπανών αυτών, ανήκει στον προϊστάμενο ΔΟΥ φορολογίας του υπόχρεου, ο οποίος θα κρίνει κατά πόσο οι εν λόγω δαπάνες αφορούν επιχειρηματικές συναλλαγές ή εξυπηρετούν προσωπικές ανάγκες. Διευκρινίζεται ωστόσο, ότι στα λογιστικά βιβλία του επιχειρηματία αρχικά θα καταχωρισθούν τα έξοδα (με ολόκληρο το ποσό) βάσει των οικείων παραστατικών και στη συνέχεια θα πραγματοποιηθεί φορολογική αναμόρφωση, κατά την υποβολή της φορολογικής δήλωσης, ούτως ώστε να γίνει η κατάλληλη προσαρμογή του φορολογητέου εισοδήματος (κέρδους).
Επισημαίνεται, τέλος, με τη δωρεάν παραχώρηση χώρου για την άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας, ο ιδιοκτήτης του ακινήτου θεωρείται ότι αποκτά εισόδημα από κεφάλαιο, το οποίο υπολογίζεται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 39 (παρ. 2) του Ν 4172/2013 και φορολογείται με βάση την κλίμακα της παρ. 4, του άρθρου 40, του ως άνω νόμου. Στην περίπτωση όμως που η παραχώρηση αφορά κατοικία (όπως διαφαίνεται αν και δεν διευκρινίζεται απόλυτα στο ερώτημα) δεν τίθεται τέτοιο ζήτημα καθόσον ισχύει απαλλαγή για την παραχώρηση κατοικίας από τον γονέα στο τέκνο, για εμβαδό μέχρι 200μ2.
Σχετικά με τη δυνατότητα να φορολογηθεί το εισόδημα αυτό, ως εισόδημα από μισθωτή εργασία εάν υποθέσουμε ότι ισχύουν οι λοιπές προϋποθέσεις, θα μπορεί να χαρακτηριστεί ως τέτοιο εάν ο χώρος που έχει παραχωρηθεί είναι ο χώρος κατοικίας του φορολογούμενου. Στην περίπτωση που ο χώρος αυτός δεν είναι και κατοικία του φορολογούμενου αλλά έχει παραχωρηθεί μόνο για την άσκηση της δραστηριότητας, θα φορολογηθεί υποχρεωτικά ως εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα.