Ατομική εμπορική επιχείρηση, με τήρηση Β κατηγορίας βιβλίων, πρόκειται να πωληθεί στο σύνολό της. Σ’ αυτή την περίπτωση εκδίδεται ΤΔΑ και επιβαρύνεται με χαρτόσημο 3,6% και όχι ΦΠΑ; Στην αιτιολογία αυτού του παραστατικού γράφουμε την πώληση της επιχείρησης χωρίς ανάλυση; Εκδίδεται ξεχωριστό ΔΑ για τα εμπορεύματα; Χωρίς βεβαίως τιμολόγιο διότι η επιχείρηση πωλείται με μια κατ’ αποκοπή αξία η οποία μνημονεύεται στο ΤΔΑ; Δηλαδή στην συμφωνηθείσα αξία συμπεριλαμβάνονται και τα εμπορεύματα και τα πάγια.
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 4 του άρθρου 5 του Ν 2859/2000 (Kώδικας ΦΠΑ), δεν θεωρείται ως παράδοση, η μεταβίβαση αγαθών της επιχείρησης ως συνόλου ή κλάδου, ή μέρους αυτής από επαχθή (με αντάλλαγμα) ή χαριστική αιτία. Στην προκειμένη περίπτωση το πρόσωπο που αποκτά τα αγαθά θεωρείται διάδοχος των δικαιωμάτων (ενεργητικού) και των υποχρεώσεων που μεταβιβάζονται. Η ανωτέρω διάταξη δεν έχει εφαρμογή όταν το πρόσωπο που αποκτά τα αγαθά ή το πρόσωπο που τα μεταβιβάζει ενεργεί πράξεις για τις οποίες δεν παρέχεται δικαίωμα έκπτωσης του φόρου (δηλαδή του ΦΠΑ).
Συνεπώς, όταν συντρέχουν οι ανωτέρω προϋποθέσεις, δεν οφείλεται ΦΠΑ, αλλά χαρτόσημο 2%, συν εισφορά ΟΓΑ (20%), ήτοι 2,4%, κατά τα οριζόμενα της παρ. 1α΄ του άρθρου 15 του ΚΝΤΧ (απόφαση ΣτΕ 1550/1985 ). Εξαίρεση υπάρχει όταν εισφέρεται ολόκληρη επιχείρηση σε υφιστάμενο νομικό πρόσωπο όπου δεν επιβάλλεται χαρτόσημο, αλλά φόρος συγκέντρωσης κεφαλαίου (Ν 1676/1986 άρθρο 17 και περ. ε΄, της παρ. γ του άρθρου 18 της Πολ. 349/1986 ).
Το φορολογικό στοιχείο που πρέπει να εκδοθεί στην προκειμένη περίπτωση είναι το Τιμολόγιο – Δελτίο Αποστολής με αιτιολογία «μεταβίβαση επιχείρησης». Σε αυτό αναγράφονται αναλυτικά τα μεταβιβαζόμενα αγαθά είτε είναι εμπορεύσιμα, είτε πάγια. Στη συνέχεια περιγράφονται τα λοιπά στοιχεία του ενεργητικού και ακολουθούν μειωτικά οι υποχρεώσεις (παθητικό) της μεταβιβαζόμενης επιχείρησης. Τέλος, αναγράφεται η άυλη αξία της επιχείρησης (φήμη - πελατεία) . Επομένως, δεν εκδίδονται ξεχωριστά φορολογικά στοιχεία για την μεταβίβαση τυχόν εμπορευμάτων ή παγίων.
Διευκρινίζεται ότι η τελευταία αξία (άυλη αξία) στην οποία αναφερθήκαμε, αφορά τυχόν υπεραξία που ο αγοραστής της επιχείρησης συμφωνεί να καταβάλλει πέραν της λογιστικής αξίας του συνόλου των περιουσιακών στοιχείων που αποκτά (αποθεμάτων, απαιτήσεων, μηχανημάτων κ.λπ.), βάσει του τελικού τιμήματος που συμφωνείται από τις δύο πλευρές. Η υπεραξία αυτή δεν θα πρέπει να συγχέεται με τις έννοιες της άυλης αξίας ή της υπεραξίας που προσδιορίζονται για φορολογικούς σκοπούς βάσει των διατάξεων του άρθρου 13 του ΚΦΕ και δυνάμει της Πολ. 1053/2003.
Με βάση τα ανωτέρω, λοιπόν, στην προκειμένη περίπτωση μεταβίβασης της ατομικής εμπορικής επιχείρησης, θα πρέπει να εκδοθεί Τιμολόγιο - Δελτίο Αποστολής στο οποίο θα αναγραφεί και το ποσό του χαρτοσήμου επί της συνολικής μεταβιβαζόμενης αξίας. Ταυτόχρονα, πριν την μεταβίβαση, θα πρέπει να υποβληθεί δήλωση για την καταβολή του αντίστοιχου φόρου υπεραξίας στη αρμόδια ΔΟΥ της ατομικής επιχείρησης, κατά τα οριζόμενα στις διατάξεις της παρ. α΄ του άρθρου 13 του ΚΦΕ (Ν.2238/1994). Με την υποβολή της δήλωσης αυτής καταβάλλεται από τον δικαιούχο του κέρδους και της ωφέλειας εφ’ άπαξ και το ποσό του αναλογούντος φόρου:
[20%X (ωφέλεια από τη μεταβίβαση)].
Σε περίπτωση μη υποβολής της δήλωσης αυτής από τον υπόχρεο (πωλητή), το πρόσωπο που αποκτά το περιουσιακό στοιχείο (αγοραστής) είναι αλληλεγγύως και εις ολόκληρον συνυπεύθυνο για την πληρωμή του φόρου που οφείλεται.