Δ. Γαρνέλης, Η έμμεση επιδότηση των δαπανών έρευνας και ανάπτυξης

Δημήτρης Γαρνέλης

Λογιστής - Φοροτεχνικός

Εν μέσω του νέου κύματος της πανδημίας, ο συντάκτης προσπαθεί να τιθασεύσει τα όποια συναισθήματα εισπράττει από τον περίγυρό του και να βρει, κυρίως λόγω του χαρακτήρα του, ένα θετικό και αισιόδοξο μήνυμα να μεταφέρει στους φίλους αναγνώστες μέσα από αυτό το καθόλα φιλόξενο βήμα.

Η αισιοδοξία είναι το σταθερό συστατικό για να μπορέσουμε να προχωρήσουμε και να επιβληθούμε του φόβου που επισκιάζει την καθημερινότητά μας. Ο φόβος είναι ένα βασικό συναίσθημα του ανθρώπου που προκαλείται από τη συνειδητοποίηση ενός πραγματικού ή πλασματικού κινδύνου. Επί της ουσίας αποτελεί έναν μηχανισμό προστασίας, μια φυσιολογική άμυνα του οργανισμού χωρίς συνειδητή σκέψη. Στην περίπτωση της συναισθηματικής κατάστασης του φόβου έχουμε να κάνουμε σχεδόν πάντα με μελλοντικά γεγονότα, με καταστάσεις ή συμπεριφορές τις οποίες μπορούμε να διαφύγουμε ή να αποφύγουμε.

Όταν όμως ο φόβος συνεχίζει να υφίσταται, ενώ δεν υπάρχει πραγματικός κίνδυνος ή ακόμη και όταν ο κίνδυνος είναι υπαρκτός αλλά αντιμετωπίσιμος, τότε μετατρέπεται σε φοβία και γίνεται εμπόδιο στην φυσιολογική αντιμετώπιση της καθημερινότητας του ατόμου. Με την ελπίδα ότι η έρευνα των επιστημόνων ανά τον κόσμο θα αποδώσει και η πανδημία σε λίγο καιρό θα αποτελέσει μια ακόμη κακή ανάμνηση, προχωράμε στην ανάπτυξη του θέματος που θα είναι αντικείμενο σχολίου του συντάκτη. Αυτό το σχόλιο δε θα μπορούσε παρά να αφορά μια θετική και αισιόδοξη τροπολογία που πραγματοποιήθηκε στον κώδικα φορολογίας εισοδήματος και ειδικότερα στο άρθρο 22 και αφορά στις δαπάνες επιστημονικής και τεχνολογικής έρευνας.

Ειδικότερα, οι δαπάνες επιστημονικής και τεχνολογικής έρευνας, στις οποίες περιλαμβάνονται και οι αποσβέσεις του εξοπλισμού και των οργάνων, που χρησιμοποιούνται για τις ανάγκες εκτέλεσης της επιστημονικής και της τεχνολογικής έρευνας, εκπίπτουν από τα ακαθάριστα έσοδα των επιχειρήσεων κατά τον χρόνο της πραγματοποίησής τους προσαυξημένες κατά ποσοστό εκατό τοις εκατό (100%). Τα κριτήρια χαρακτηρισμού των δαπανών καθορίζονται με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Ανάπτυξης και Επενδύσεων, η οποία εκδίδεται ύστερα από εισήγηση του Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων. Αν προκύψουν ζημίες μετά από την αφαίρεση του ως άνω ποσοστού, αυτές μεταφέρονται με βάση το άρθρο 27 του κώδικα φορολογίας εισοδήματος, συμψηφίζονται δηλαδή με τα επιχειρηματικά κέρδη διαδοχικά στα επόμενα πέντε (5) φορολογικά έτη. Η ζημία του προγενέστερου έτους συμψηφίζεται κατά προτεραιότητα έναντι της ζημίας μεταγενέστερου έτους.

Η επιχείρηση υποβάλλει, συγχρόνως με την υποβολή της φορολογικής της δήλωσης, στη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων τα απαραίτητα δικαιολογητικά για τις δαπάνες έρευνας και τεχνολογίας που πραγματοποίησε. Ο έλεγχος και η πιστοποίηση των δαπανών αυτών διενεργούνται μέσα σε χρονικό διάστημα δέκα (10) μηνών. Σε κάθε περίπτωση, το Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων ενημερώνει σχετικά το Υπουργείο Οικονομικών, σύμφωνα με την προκαθορισμένη διαδικασία.

Εναλλακτικά, η επιχείρηση έχει τη δυνατότητα να υποβάλει, συγχρόνως με την υποβολή της φορολογικής της δήλωσης, στη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, τα απαραίτητα δικαιολογητικά, συνοδευόμενα από έκθεση ελέγχου για την πραγματοποίηση των δαπανών και το ύψος αυτών, η οποία υπογράφεται από ορκωτό ελεγκτή - λογιστή ή και ελεγκτική εταιρεία μετά από τη διενέργεια σχετικού ελέγχου, σύμφωνα με τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς και τη φορολογική νομοθεσία.

Στην περίπτωση αυτή η Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας προβαίνει σε έλεγχο επί του φυσικού αντικειμένου, ήτοι ελέγχει εάν οι πραγματοποιηθείσες δαπάνες αφορούν σε δραστηριότητες έρευνας και τεχνολογίας. Ο έλεγχος και η πιστοποίηση των δαπανών, διενεργούνται από την αρμόδια Υπηρεσία μέσα σε χρονικό διάστημα έξι (6) μηνών. Μετά από την άπρακτη παρέλευση της εν λόγω προθεσμίας, χωρίς την όποια απόκριση της αρμόδιας υπηρεσίας, θεωρείται ότι οι σχετικές δαπάνες έχουν εγκριθεί.

Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Ανάπτυξης και Επενδύσεων, η οποία εκδίδεται ύστερα από γνώμη της Επιτροπής Λογιστικής Τυποποίησης και Ελέγχων (ΕΛ.Τ.Ε.), καθορίζεται το ελεγκτικό πλαίσιο (Διεθνή Πρότυπα), βάσει του οποίου διενεργούνται οι έλεγχοι από τους ορκωτούς ελεγκτές λογιστές ή/και τις ελεγκτικές εταιρείες, σύμφωνα με τον N 4449/2017, τα απαραίτητα δικαιολογητικά, καθώς και η διαδικασία ελέγχου από τη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας. Η διενέργεια του ελέγχου των δαπανών επιστημονικής και τεχνολογικής έρευνας από ορκωτούς ελεγκτές λογιστές και ελεγκτικές εταιρείες, θεωρείται υποχρεωτικός έλεγχος. Οι ορκωτοί ελεγκτές λογιστές, που διενεργούν τον εν λόγω έλεγχο, εφαρμόζουν αναλογικά τις διατάξεις περί απαγόρευσης παροχής μη ελεγκτικών υπηρεσιών που ισχύουν για τη διενέργεια υποχρεωτικού ελέγχου οντοτήτων δημοσίου συμφέροντος, όπως αυτές ορίζονται στον Κανονισμό ΕΕ 537/2014 και τον N 4449/2017, όπως ισχύουν για τις οντότητες μη δημοσίου συμφέροντος.

Οι εκθέσεις ελέγχου υπόκεινται σε δειγματοληπτικό έλεγχο που διενεργείται από τη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων. Ο δειγματοληπτικός αυτός έλεγχος διενεργείται σε ετήσια βάση και αφορά κατʼ ελάχιστον στο πέντε τοις εκατό (5%) των κατατεθειμένων εκθέσεων ελέγχου. Αν κατά τον ως άνω δειγματοληπτικό έλεγχο διαπιστώνονται παραβάσεις των διατάξεων, ως προς την ακρίβεια και την πληρότητα της έκθεσης από τον ορκωτό ελεγκτή - λογιστή ή/και την ελεγκτική εταιρεία, η υπόθεση διαβιβάζεται στην Ε.Λ.Τ.Ε. για περαιτέρω έλεγχο και την επιβολή κυρώσεων.

Σε κάθε περίπτωση η εν λόγω διαδικασία βοηθά στο να ολοκληρώνονται με γρήγορο ρυθμό οι έλεγχοι και να επωφελούνται της ευεργετικής διάταξης οι φορολογούμενοι άμεσα.

Η τροπολογία αυτή κρύβει μεγάλες προσδοκίες αφού η ενίσχυση της έμμεσης επιδότησης για Έρευνα και Ανάπτυξη πραγματοποιείται σε μια περίοδο που πολλές επιχειρήσεις αυξάνουν τις επενδύσεις σε αυτόν τον τομέα. Πρόσφατη έκθεση του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης, αναφέρει ότι, από το 2010 έως το 2016 τόσο ο αριθμός των αιτημάτων όσο και οι δαπάνες έρευνας και ανάπτυξης των επιχειρήσεων έχουν πολλαπλασιαστεί. Συγκεκριμένα, ο αριθμός των αιτημάτων από 33 αιτήματα το 2010 αυξήθηκε σε 96 το 2016 και οι δαπάνες έρευνας και ανάπτυξης αυξήθηκαν από 51,67 εκατ. ευρώ σε 156,79 εκατ. ευρώ για τα αναφερόμενα έτη.

Κατανοητό και εύλογο είναι ότι με τις υπάρχουσες ασφυχτικές συνθήκες που έχει προκαλέσει η πανδημία στην παγκόσμια οικονομία όλα φαντάζουν δύσκολα και αδύνατα. Οφείλουμε όμως να συνεχίσουμε μπροστά με αισιοδοξία διότι όπως έλεγε και η Αμερικανίδα ηθοποιός Βarbara Bletcher:

«Οι πραγματικοί νικητές στη ζωή είναι οι άνθρωποι που αντιμετωπίζουν κάθε κατάσταση με την προσδοκία ότι θα την κάνουν να λειτουργήσει ή ότι θα την κάνουν καλύτερη».