To παρόν άρθρο αποτελεί μέρος του περιοδικού ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ. Για να αποκτήσετε πλήρη πρόσβαση στα υπόλοιπα περιεχόμενα του περιοδικού επικοινωνήστε μαζί μας τηλεφωνικά ή μέσω email
ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ
Περιοδικό: ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ
Τεύχος: 175/2020, Νοέμβριος 2020
Έκδοση: ΝΟΜΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ
Ενότητα: ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ, σ. 869
Επόμενο: Π. Γιώτης, Σύντομος σχολιασμός και παρουσίαση εγκυκλίων και διοικητικών αποφάσεων
Π. Γιώτης, Σύντομος σχολιασμός και παρουσίαση  εγκυκλίων και διοικητικών αποφάσεων
Μεγαλύτερη γραμματοσειρά Μικρότερη γραμματοσειρά Εκτύπωση άρθρου

Δ. Γαρνέλης, Φορολογικοί έλεγχοι και παραγραφή

Φορολογικοί έλεγχοι και παραγραφή

Χ ιλιάδες φορολογικοί έλεγχοι βρίσκονται σε εξέλιξη, εν μέσω πανδημίας, ή θα διεξαχθούν το επόμενο χρονικό διάστημα, μέχρι τέλος του έτους, λόγω και της παραγραφής του φορολογικού έτους 2014.Το δικαίωμα της επιβολής φόρου από το δημόσιο παραγράφεται μετά την πάροδο της πενταετίας. Αυτός είναι και ο βασικός κανόνας. Η παραγραφή βέβαια, ξεκινάει αμέσως μετά το τέλος του επόμενου έτους μέσα στο οποίο πρέπει να υποβληθεί η αντίστοιχη φορολογική δήλωση. Για τις υποθέσεις που αφορούν φορολογία εισοδήματος του φορολογικού έτους 2014 η υποχρέωση υποβολής δήλωσης ήταν έως 31 Αυγούστου του 2015, επομένως η παραγραφή αρχίζει την 1.1.2016 και η παραγραφή της χρήσης πραγματοποιείται στις 31.12.2020.

Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, αυτός είναι ο βασικός κανόνας αφού σε κάθε περίπτωση υπάρχουν εξαιρέσεις:

o Σε περίπτωση μη υποβολής δήλωσης η χρήση παραγράφεται σε 15 έτη.

o Σε περίπτωση που υπάρξουν συμπληρωματικά στοιχεία ή χρήση παραγράφεται σε 10 έτη.

o Σε περίπτωση εκπρόθεσμης δήλωσης, υποβληθείσα κατά το πέμπτο έτος της παραγραφής, υπάρχει επέκτασή της κατά 3 ακόμη έτη.

Σε κάθε περίπτωση το άρθρο 36 του Ν 4174/2013 (Κώδικας Φορολογικής διαδικασίας) ορίζει, από 01/01/2014 και μετά, τα σχετικά με την παραγραφή των χρήσεων.

Το βέβαιο, σχετικά με τις παραγραφές των χρήσεων, είναι ότι κρίνεται αναγκαίο η φορολογική διοίκηση να εξετάσει μια επανατοποθέτηση στο θέμα αυτό, με νέο νομοθετικό πλαίσιο ώστε το σχέδιο να είναι αποδοτικότερο, τόσο για τον εισπρακτικό μηχανισμό όσο και για τις επιχειρήσεις που πολλές φορές παραμένουν δέσμιες των κανόνων που ισχύουν, χωρίς να υπάρχει ουσιαστικό αποτέλεσμα και για τα δύο μέρη.

Αξίζει να αναφερθεί ότι, σχετικά με το συνεπακόλουθο θέμα της διάρκειας υποχρέωσης διαφύλαξης των λογιστικών αρχείων, αναγκαία είναι η εξέταση των εκάστοτε διατάξεων παραγραφής που ίσχυαν στις αντίστοιχες περιόδους (π.χ. πριν το 2013 μετά το 2014 κ.λπ).

Χρήσιμο και επιβεβλημένο είναι να γνωρίζουμε όλοι τη διαδικασία και το πώς ξεκινάει ένας έλεγχος. Αυτό το πλαίσιο περιγράφεται αναλυτικά στο άρθρο 25 του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (Ν 4174/2013 ).

Ειδικότερα ο οριζόμενος από τη Φορολογική Διοίκηση, για τη διενέργεια του φορολογικού ελέγχου, υπάλληλος ή υπάλληλοι φέρουν έγγραφη εντολή διενέργειας επιτόπιου φορολογικού ελέγχου, η οποία έχει εκδοθεί από τον Γενικό Γραμματέα ή από εξουσιοδοτημένα από αυτόν όργανα της Φορολογικής Διοίκησης, και η οποία περιλαμβάνει τουλάχιστον τα εξής:

α) τον αριθμό και την ημερομηνία της εντολής,

β) το ονοματεπώνυμο του υπαλλήλου ή των υπαλλήλων, στους οποίους έχει ανατεθεί ο φορολογικός έλεγχος.

γ) το ονοματεπώνυμο ή την επωνυμία, τη διεύθυνση και τον αριθμό φορολογικού μητρώου του φορολογούμενου, αν αυτός έχει αποδοθεί στον φορολογούμενο,

δ) τη φορολογική περίοδο ή υπόθεση και το είδος φορολογίας που αφορά ο φορολογικός έλεγχος,

ε) τη διάρκεια του φορολογικού ελέγχου, και

στ) τον χαρακτηρισμό «πλήρης» ή «μερικός» έλεγχος, κατά περίπτωση.

Η εντολή διενέργειας φορολογικού ελέγχου δεν δημοσιεύεται και ο οριζόμενος από τη φορολογική διοίκηση υπάλληλος προκειμένου να διενεργήσει τον έλεγχο πρέπει να επιδεικνύει το δελτίο ταυτότητάς του καθώς και την αντίστοιχη εντολή φορολογικού ελέγχου. Η Φορολογική διοίκηση δύναται να διενεργεί και επιτόπιο φορολογικό έλεγχο στις εγκαταστάσεις του φορολογουμένου κατά το επίσημο ωράριο λειτουργίας της επιχείρησης ή ακόμη και εκτός ωραρίου εάν αυτό απαιτείται από το είδος της δραστηριότητας του φορολογούμενου. Στη δεύτερη περίπτωση θα πρέπει να γίνεται ειδική μνεία στην εντολή φορολογικού ελέγχου. Τέλος η είσοδος στην κατοικία του φορολογουμένου επιτρέπεται uόνο uε εντολή του αρμόδιου Εισαγγελέα και ο έλεγχος πραγματοποιείται uόνο uε την παρουσία δικαστικού λειτουργού.

Σε ό,τι αφορά το πλαίσιο και το πρόγραμμα ενός φορολογικού ελέγχου, αυτά καθορίζονται από την απόφαση Α.1293/2019 σε ό, τι αφορά τις επιχειρήσεις οι οποίες τηρούν απλογραφικά βιβλία για φορολογικά έτη από 1η Ιανουαρίου 2014 και μετά, και από την Πολ.1124/2015 και τα παραρτήματά της όπως αυτά τροποποιήθηκαν με την Πολ.1067/2018, για τις επιχειρήσεις οι οποίες τηρούν διπλογραφικά βιβλία για φορολογικά έτη που αρχίζουν από 1η Ιανουαρίου 2014.

Το Πρόγραμμα Ελέγχου, σε ό, τι αφορά τόσο στους τηρούντες απλογραφικά βιβλία όσο και στους τηρούντες τα διπλογραφικά, αποσκοπεί στον καθορισμό εκείνων των ελεγκτικών βημάτων και επαληθεύσεων που πρέπει να διενεργούνται κατά περίπτωση.

Οι επιμέρους ελεγκτικές επαληθεύσεις διενεργούνται για χρονικά διαστήματα και ποσά, τα οποία από ελεγκτική άποψη κρίνονται σημαντικά, για τη διεκπεραίωση της υπόθεσης.

Το πρόγραμμα ελέγχου τροποποιείται ή συμπληρώνεται από τον ελεγκτή βάσει και των δεδομένων της κάθε υπόθεσης, με έγκριση των προϊσταμένων του.
Ύστερα από την έκδοση εντολής ελέγχου, συγκεντρώνονται τα σχετικά στοιχεία του φακέλου της υπόθεσης καθώς και στοιχεία από εσωτερικές και εξωτερικές πηγές πληροφόρησης, για αξιοποίησή τους. Ανάλογα με το είδος του ελέγχου και τις ελεγχόμενες περιόδους, εξετάζονται ενδεικτικά τα κάτωθι:

1. Η υποβολή όλων των σχετικών δηλώσεων για κάθε είδους φορολογία.

2. Παραβάσεις των διατάξεων του Ν 4093/2012 (Κώδικας Φορολογικής Απεικόνισης Συναλλαγών) ή του Ν 4308/2014 (Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα Ε.Λ.Π.) σε συνδυασμό με τις διατάξεις του Ν 4174/2013 , κατασχεθέντα έγγραφα και λοιπά στοιχεία από τα οποία πιθανολογείται ότι προκύπτει φοροδιαφυγή.

3. Στοιχεία διασταυρώσεων, δελτία πληροφοριών και λοιπά στοιχεία από Οργανισμούς, Τράπεζες και λοιπές υπηρεσίες ή αρχές.

4. Στοιχεία που αφορούν εκδότες πλαστών ή εικονικών φορολογικών στοιχείων καθώς και λήπτες εικονικών φορολογικών στοιχείων ή εξαφανισμένους εμπόρους.

5. Τα συνυπόχρεα ή αλληλέγγυα πρόσωπα σύμφωνα με το άρθρο 50 του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας που σχετίζονται με το ελεγχόμενο πρόσωπο.

6. Όλα τα δεδομένα που αφορούν στα αποτελέσματα προηγούμενων ελέγχων.

7. Η υποβολή και οι διαφορές που παρουσιάζονται στις συγκεντρωτικές καταστάσεις πελατών προμηθευτών.

8. Τα υφιστάμενα περιουσιακά στοιχεία του ελεγχόμενου, για την σύνταξη των σχετικών εντύπων πληροφοριών περιουσιακών στοιχείων με σκοπό τη συνδρομή στο φορολογικό έλεγχο.

9. Στοιχεία που υπάρχουν στο διαδίκτυο για την λήψη περαιτέρω πληροφοριών αναφορικά με την ηλεκτρονική δραστηριοποίηση του ελεγχόμενου προσώπου και την τυχόν ύπαρξη παράλληλης δραστηριότητάς του στην αλλοδαπή.

10. Στοιχεία και πληροφορίες από κάθε είδους πηγή.

Πέραν του φορολογικού έτους που αφορά η εντολή ελέγχου, ελέγχεται υποχρεωτικά η εκπλήρωση των τρεχουσών φορολογικών υποχρεώσεων των παρακρατούμενων και λοιπών φόρων.

Εν συνεχεία ο έλεγχος προχωράει σε σειρά ελεγκτικών επαληθεύσεων σε μια σειρά από σημαντικά αντικείμενα όπως τα κάτωθι:

Έλεγχος νομιμοποιητικών ή συστατικών εγγράφων.

Αξιοποίηση στοιχείων του Γενικού Μητρώου Εμπορικών Επιχειρήσεων (Γ.Ε.Μ.Η.).

Έλεγχος στα λογιστικά αρχεία (βιβλία και στοιχεία)

Έλεγχος ως προς την ορθή τήρηση βιβλίων και στοιχείων καθώς και την ορθή έκδοση των φορολογικών στοιχείων σύμφωνα με τα οριζόμενα στις ισχύουσες διατάξεις.

Έλεγχος της ορθής μεταφοράς των δεδομένων βιβλίων και στοιχείων στις οικείες δηλώσεις και ορθού υπολογισμού των φόρων, τελών και λοιπών επιβαρύνσεων.

Πραγματοποίηση κλειστής αποθήκης σε τουλάχιστον 2 είδη ανά ελεγχόμενη χρήση καθώς και έλεγχος ορθής αποτίμησης για επίσης 2 τουλάχιστον είδη.

Αξιοποίηση κάθε είδους πληροφόρησης και στοιχείων για επαλήθευση συναλλαγών ,καθώς και από άλλη πληροφορία που διαθέτει η Φορολογική Διοίκηση.

Ο έλεγχος δύναται να επεκταθεί βάσει προγράμματος σε όλα τα αντικείμενα όπως φορολογία εισοδήματος, ΦΠΑ, ΕΛΠ, φορολογία ακινήτων καθώς και σε τέλος χαρτοσήμου, παρακρατούμενους φόρους και ενδοομιλικές συναλλαγές. Το αντικείμενο των φορολογικών ελέγχων είναι ένα εξαιρετικά πολύπλοκο αντικείμενο που απαιτεί απόλυτη εξειδίκευση τόσο από την πλευρά του προσωπικού της φορολογικής διοίκησης όσο και από την πλευρά των λογιστών φοροτεχνικών. Δυστυχώς υπάρχουν αντικειμενικά προβλήματα, και από τις δύο πλευρές, κατανόησης αλλά και ερμηνείας των διατάξεων με αποτέλεσμα να οδηγούμαστε πολλές φορές σε διενέξεις ανάμεσα στα δύο μέρη. Σε κάθε περίπτωση είναι αναγκαίο να υπάρξει επιπλέον επιμόρφωση και των δύο πλευρών και επιπροσθέτως οι διατάξεις και οι ερμηνευτικές αποφάσεις του Υπουργείου Οικονομικών να μην αφήνουν περιθώρια ποικίλων ερμηνειών και παρερμηνειών αλλά να είναι σαφείς στο αντικείμενο αναφοράς τους.

Τέλος, σε καλή επεξηγηματική κατεύθυνση είναι οι οδηγίες που εξέδωσε η ΑΑΔΕ, σχετικά με το ζήτημα έκδοσης και κοινοποίησης των καταλογιστικών πράξεων εντός των προβλεπόμενων προθεσμιών παραγραφής, σύμφωνα με τις οποίες διακόπτεται η παραγραφή με την έκδοση των καταλογιστικών πράξεων και περαιτέρω η κοινοποίηση δεν αποτελεί προϋπόθεση για την ολοκλήρωση της έκδοσης αυτών (ΟΔΕΛ Η 1130255 ΕΞ 2020).

Παρακαλώ περιμένετε...

loading
 
Ερώτηση Ασφαλείας: Επιλέξτε μία σημαντική για εσάς ημερομηνία

Σημειώστε την ημερομηνία που θα επιλέξετε, σε περίπτωση που σας ζητηθεί στο μέλλον από το σύστημα για λόγους ασφαλείας.

Επιβεβαιώστε τον λογαριασμό σας

Παρακαλώ συμπληρώστε την σημαντική για εσάς ημερομηνία που έχετε καταχωρίσει ως ερώτηση ασφαλείας.