Δ. Γαρνέλης, Περιουσιολόγιο - Μύθοι και πραγματικότητα

Σε συνέχεια του σημειώματος σύνταξης του προηγούμενου μήνα και της αναφοράς που έγινε στην ανάγκη για καθολική εφαρμογή των έμμεσων τεχνικών ελέγχου, ο συντάκτης προχωράει στην ανάπτυξη του επόμενου μεγάλου «σχετικού» ζητήματος που αφορά στη λειτουργία του περιουσιολογίου.

Και είναι «σχετικό» διότι η εφαρμογή του περιουσιολογίου σε συνδυασμό με την καθολική εφαρμογή των έμμεσων τεχνικών ελέγχου θα παρέχει προφανώς τη δυνατότητα στη φορολογική διοίκηση να προσδιορίζει το πραγματικό φορολογητέο εισόδημα κάθε φορολογούμενου με βάση όλα τα έσοδα και τα έξοδά του, τα περιουσιακά του στοιχεία, κινητά και ακίνητα, καθώς και τις καταθέσεις του στις τράπεζες.

Στο νέο επιχειρησιακό σχέδιο της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) αποκαλύπτεται πως ούτε το 2020 θα είναι έτοιμο να λειτουργήσει τελικά το ηλεκτρονικό Περιουσιολόγιο, αφού η έναρξή του μετατίθεται χρονικά για το 2021. Αντικείμενο του έργου είναι η δημιουργία της κατάλληλης ηλεκτρονικής πλατφόρμας, στην οποία θα συγκεντρώνονται όλες οι απαραίτητες πληροφορίες, σύμφωνα με τις οποίες θα προσδιορίζεται το ύψος κάθε μορφής περιουσίας των φυσικών και νομικών προσώπων, καθώς και των νομικών οντοτήτων. Οι πληροφορίες θα αφορούν ενδεικτικά: ακίνητα, οχήματα, μετρητά, εναέρια μέσα μεταφοράς, σκάφη, μετοχές, εταιρικά μερίδια και μερίδες, τραπεζικούς λογαριασμούς, ομόλογα, έντοκα γραμμάτια, αμοιβαία κεφάλαια, παράγωγα χρηματοοικονομικά προϊόντα κ.ά.

Κατά αυτόν τον τρόπο θα πραγματοποιηθεί μία πλήρης και ακριβής καταγραφή της πραγματικής περιουσιακής κατάστασης του κάθε προσώπου, ώστε οι φορολογικές αρχές να μπορούν να παρακολουθούν την εξέλιξή της στην πορεία του χρόνου. Στη συνέχεια, η θέσπιση ειδικών κριτηρίων θα δίνει την δυνατότητα εντοπισμού περιπτώσεων που εμφανίζουν αδικαιολόγητες αποκλίσεις με φυσική συνέπεια την πραγματοποίηση φορολογικού ελέγχου.

Πρόσβαση σε αυτή την πλατφόρμα θα έχουν, ή πρέπει να έχουν, όλοι οι φορολογούμενοι από την μία πλευρά και τα στελέχη της φορολογικής διοίκησης από την άλλη.

Ειδικότερα και από τα μέχρι τώρα δεδομένα:

α. Θα παρέχεται η δυνατότητα στα στελέχη της φορολογικής διοίκησης να εισάγουν την κατάσταση των περιουσιακών στοιχείων, τα οποία μέσο-μακροπρόθεσμα διασταυρώνονται με την αρμόδια αρχή.

β. Θα παρέχεται, ή πρέπει να παρέχεται, η δυνατότητα τροποποίησης λανθασμένων πληροφοριών από τον ίδιο τον φορολογούμενο.

γ. Θα παρέχεται η δυνατότητα καταχώρισης νέων περιουσιακών στοιχείων τα οποία προκύπτουν μετά από έλεγχο.

δ. Θα παρέχεται η δυνατότητα προβολής και εκτύπωσης του συνόλου των δεδομένων τόσο από τον φορολογούμενο, όσο και από τα στελέχη της φορολογικής διοίκησης.

ε. Θα υπάρχει δυνατότητα έκδοσης στατιστικών δεδομένων ύστερα από συνολική επεξεργασία των δεδομένων του συστήματος αφενός και επαναξιολόγησης αφετέρου για τον εντοπισμό τυχόν αποκρυβείσας ύλης.

Σε κάθε περίπτωση, η ανάπτυξη ενός τέτοιου συστήματος αναμένεται να συμβάλει τόσο στην πάταξη της φοροδιαφυγής, όσο και στην ανάπτυξη της φορολογικής συνείδησης από πλευράς φορολογουμένων. Επιπλέον, θα συνεισφέρει στην ταχύτερη διεκπεραίωση των φορολογικών υποθέσεων και το κυριότερο, θα αποτελέσει ένα σημαντικό εργαλείο για την εξομάλυνση των φορολογικών αδικιών και άρα για την επικράτηση ενός κλίματος φορολογικής δικαιοσύνης.

Ωστόσο, η συνεχιζόμενη επί αρκετά έτη αναβολή της λειτουργίας του περιουσιολογίου έχει ως άμεσο αποτέλεσμα να διαχέονται διαρκώς φήμες σχετικά με τον τρόπο αλλά και το περιεχόμενο λειτουργίας του. Θα πλήξει εν τέλει τη φοροδιαφυγή ή θα αποτελέσει βάση επιβολής νέων φόρων και άρα θα διαμορφωθεί ένα ακόμη εργαλείο για την υπερφορολόγηση των «εντίμων» φορολογουμένων;

Οι φήμες αυτές δημιουργούν πανικό, φόβο και αταξία στη Φορολογική Βάση και όπως έλεγε και ο Ξενοφών: «Η μεν τάξη γενικά πιστεύεται ότι σώζει, η δε αταξία πολλούς έχει καταστρέψει».

Καλό είναι να βλέπουμε, να παρατηρούμε και να κρίνουμε τα πράγματα ορθολογικά και σε απόλυτη συσχέτιση και αντιπαραβολή με το τι συμβαίνει σήμερα κατά την εφαρμογή του υπάρχοντος φορολογικού συστήματος.

Το μόνο βέβαιο είναι ότι το περιουσιολόγιο θα κριθεί από την εφαρμογή του και μόνο! Αναγκαίο, λοιπόν, είναι αρχικά να τεθεί και να ξεκαθαριστεί με σαφήνεια από τη Φορολογική Διοίκηση το πλαίσιο εφαρμογής του. Κατά αυτόν τον τρόπο θα σταματήσουν οι απανταχού «ερμηνευτές» των πάντων να προκαλούν θόρυβο δημιουργώντας την αίσθηση στην αγορά ότι θα πληγούν όλοι οι φορολογούμενοι, ανεξαρτήτως της φορολογικής συμπεριφοράς τους.

Το περιουσιολόγιο με την ορθή εφαρμογή του μπορεί πράγματι να αποκαταστήσει αδικίες και να επιβάλλει στοιχειώδη φορολογική δικαιοσύνη. Μπορεί να επιφέρει τη φορολογική συμμόρφωση σε όλους εκείνους που έχουν αναγάγει τη φοροδιαφυγή και την παραοικονομία σε επιστήμη, δηλώνοντας ελάχιστα εισοδήματα, την ίδια στιγμή που ο βίος τους είναι ιδιαίτερα προκλητικός, με μεγάλης αξίας ακίνητη και κινητή περιουσία, καθώς και τεράστιες καταθέσεις στο εξωτερικό.

Η δημιουργία και λειτουργία του περιουσιολογίου αναγκαίο είναι να οδηγήσει στην άμεση κατάργηση των κατά κοινή ομολογία άδικων τεκμηρίων διαβίωσης, διότι ο συνδυασμός πλέον της περιουσιακής κατάστασης και των εισοδημάτων θα παρέχει σαφέστατες αποδείξεις και όχι πια μόνο ενδείξεις, φοροδοτικής ικανότητας.

Η αναζήτηση εσόδων για την κάλυψη των πλεονασμάτων που απαιτούνται, δεν δύναται πλέον να εξασφαλίζεται μόνο από τους ειλικρινείς φορολογούμενους. Αναγκαία και επιτακτική είναι η ανάγκη, η Φορολογική Διοίκηση να στραφεί προς εκείνους που πραγματικά έχουν, κατέχουν αλλά αποκρύπτουν.

Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι επιτέλους πρέπει να υπάρξει μια συνολικά οργανωμένη προσπάθεια για την πάταξη της φοροδιαφυγής. Ορισμένα από τα εργαλεία αυτά κατά της φοροδιαφυγής είναι το πλαστικό χρήμα, η ηλεκτρονική τιμολόγηση ακόμη και η υιοθέτηση «πόθεν έσχες» στην ευρύτερη δυνατή κλίμακα.

Το Περιουσιολόγιο, σε συνδυασμό με το νόμο για την καταπολέμηση της διακίνησης του «μαύρου χρήματος» που περιλαμβάνει αρκετά «επιθετικές» διατάξεις και τις έμμεσες τεχνικές ελέγχου δύναται να αποτελέσει την αιχμή του δόρατος του φοροελεγκτικού μηχανισμού για το κυνήγι κατά της φοροδιαφυγής, με στόχο την αύξηση των δημοσίων εσόδων μέσω της δικαιότερης κατανομής των φορολογικών βαρών.

Ο ελεγκτικός μηχανισμός θα μπορεί ανά πάσα στιγμή να ελέγξει συνολικά τα περιουσιακά στοιχεία που διαθέτουν οι φορολογούμενοι, είτε αυτά βρίσκονται στην Ελλάδα είτε στο εξωτερικό. Οι «συνεπείς» φορολογούμενοι δεν έχουν να φοβηθούν ή τουλάχιστον δεν πρέπει να φοβηθούν κάτι από την εφαρμογή του.