Δ. Γαρνέλης, Αλλαγές στον ΦΠΑ πωλήσεων μέσω διαδικτυακών πλατφορμών - Νέοι κανόνες από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Αλλαγές στον ΦΠΑ πωλήσεων μέσω διαδικτυακών πλατφορμών - Νέοι κανόνες από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Δημήτρης Γαρνέλης, Λογιστής - Φοροτεχνικός

Σημαντικές αποφάσεις έλαβε, το μήνα Νοέμβριο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στην προσπάθεια των βουλευτών του, να βρεθούν λύσεις για το περιορισμό και την καταπολέμηση της απάτης σε θέματα ΦΠΑ. Είναι άξιο αναφοράς ότι η απάτη σε θέματα ΦΠΑ στην Ευρωπαϊκή Ένωση υπολογίζεται σε 5 δισεκατομμύρια ευρώ, περίπου, ετησίως. Είναι προφανής λοιπόν ο λόγος για τον οποίο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προσπαθεί να ενισχύσει το σύστημα ΦΠΑ με περισσότερα εφόδια ώστε να αντιμετωπιστεί η απάτη, στον τομέα του ηλεκτρονικού εμπορίου, με νέους κανόνες που συμφωνήθηκαν από τα κράτη μέλη.

Ειδικότερα, η Οδηγία η οποία τέθηκε σε ψηφοφορία αφορά στην αντιμετώπιση της μη τήρησης των υποχρεώσεων ως προς τον ΦΠΑ επί των πωλήσεων που διευκολύνονται από τις διαδικτυακές πλατφόρμες. Αναφέρεται αναλυτικά και με λεπτομέρειες στον τρόπο με τον οποίο οι ηλεκτρονικές πλατφόρμες όπως για παράδειγμα η Amazon και η E-Bay θα προσαρμοστούν στην ευθύνη που θα έχουν, από το 2021, να εξασφαλίσουν ότι ο ΦΠΑ θα εισπράττεται για τις πωλήσεις προς τους καταναλωτές της ΕΕ.

Οι φορολογικές αρχές, με την ανάπτυξη του διαδικτυακού εμπορίου, αντιμετωπίζουν δυσκολίες κατά την είσπραξη του οφειλόμενου ΦΠΑ για τις εν λόγω συναλλαγές.

Όπως είναι ήδη γνωστό από τα μέτρα που συμφωνήθηκαν το Δεκέμβριο του 2017, θα θεωρείται ότι οι διαδικτυακές αγορές ενεργούν ως πωλητές όταν μεσολαβούν και διευκολύνουν τις πωλήσεις αγαθών αξίας έως 150 ευρώ σε πελάτες εντός της ΕΕ από επιχειρήσεις εκτός της ΕΕ οι οποίες χρησιμοποιούν την πλατφόρμα τους.

Επιχειρήσεις εκτός ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που χρησιμοποιούν τις αποθήκες ή τα λεγόμενα «κέντρα εκτέλεσης παραγγελιών» εντός της ΕΕ, δύναται να πωλούν αγαθά στους καταναλωτές της ΕΕ μέσω διαδικτυακών αγορών.

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι ίδιοι κανόνες θα εφαρμόζονται όταν επιχειρήσεις εκτός ΕΕ χρησιμοποιούν διαδικτυακές πλατφόρμες για την πώληση εμπορευμάτων μέσω «κέντρων εκτέλεσης παραγγελιών» εντός της ΕΕ, ανεξάρτητα από την αξία τους, ώστε να δίδεται η δυνατότητα στις αρμόδιες φορολογικές αρχές να αξιώνουν τον οφειλόμενο ΦΠΑ από τις αναφερόμενες πωλήσεις.

Οι κανόνες που συμφωνήθηκαν, και η εφαρμογή τους, δίνει το δικαίωμα αισιοδοξίας ότι από το 2021 θα εφαρμοστεί ένα εντελώς νέο σύστημα ΦΠΑ για όλες τις επιχειρήσεις που πωλούν αγαθά μέσω του διαδικτύου. Οι διαδικτυακές πλατφόρμες επίσης, θα πρέπει να τηρούν τα αρχεία πωλήσεων αγαθών από επιχειρήσεις που τις χρησιμοποιούν. Τα αρχεία αυτά προκαθορίζονται λεπτομερώς από την οδηγία.

Τα κράτη μέλη, αναγκαίο είναι, να μεταφέρουν τους νέους κανόνες της οδηγίας ΦΠΑ στην εθνική τους νομοθεσία μέχρι τα τέλη του 2020. Θα υπάρξει επίσης διευρυμένη υπηρεσία, «κέντρο ενιαίας εξυπηρέτησης για τον ΦΠΑ», την οποία και θα έχουν τη δυνατότητα να χρησιμοποιούν οι επιχειρήσεις που ενδιαφέρονται και θα μπορούν να το κάνουν εφόσον εγγράφονται στη συγκεκριμένη υπηρεσία από την 1η Οκτωβρίου του 2020.

Σχέδιο Δράσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής

Οι νέοι κανόνες ΦΠΑ που θα εφαρμοστούν από 1.1.2021 είναι η συνέχεια ενός ευρύτερου σχεδίου δράσης το οποίο έχει ξεκινήσει στην Ευρωπαϊκή Ένωση από τον Απρίλιο του 2016.

Τροποποιήσεις στην οδηγία 2006/112/ΕΚ με ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2021

Με τις τροποποιήσεις της οδηγίας 2006/112/ΕΚ από τον Ιανουάριο του 2021 διαμορφώνονται και διαφοροποιούνται μια σειρά ορισμών προκειμένου για την άμεση και παραγωγική λειτουργία των νέων κανόνων.

Για τους σκοπούς της παρούσας οδηγίας ισχύουν οι εξής ορισμοί:

1. Ως "ενδοκοινοτικές εξ αποστάσεως πωλήσεις αγαθών" νοούνται οι παραδόσεις αγαθών που αποστέλλονται ή μεταφέρονται από τον προμηθευτή ή από πρόσωπο που ενεργεί για λογαριασμό του, συμπεριλαμβανομένης της περίπτωσης όπου ο προμηθευτής παρεμβαίνει έμμεσα στην αποστολή ή τη μεταφορά των αγαθών, από κράτος μέλος άλλο από εκείνο της άφιξης της αποστολής ή της μεταφοράς στον αποκτώντα πελάτη, όταν πληρούνται οι ακόλουθοι όροι:

α. Η παράδοση αγαθών πραγματοποιείται για πρόσωπο υποκείμενο στον φόρο ή νομικό πρόσωπο μη υποκείμενο στον φόρο, των οποίων οι ενδοκοινοτικές αποκτήσεις αγαθών δεν υπόκεινται σε ΦΠΑ, ή για οποιοδήποτε άλλο μη υποκείμενο στον φόρο πρόσωπο?

β. Τα παραδιδόμενα αγαθά δεν είναι καινούργια μεταφορικά μέσα ούτε αγαθά που παραδίδονται έπειτα από συναρμολόγηση ή εγκατάσταση, με ή χωρίς δοκιμή λειτουργίας, από τον προμηθευτή ή για λογαριασμό του.

2. Ως "εξ αποστάσεως πωλήσεις αγαθών που εισάγονται από τρίτα εδάφη ή τρίτες χώρες" νοούνται οι παραδόσεις αγαθών που αποστέλλονται ή μεταφέρονται από τον προμηθευτή ή από πρόσωπο που ενεργεί για λογαριασμό του, συμπεριλαμβανομένης της περίπτωσης όπου ο προμηθευτής παρεμβαίνει έμμεσα στην αποστολή ή τη μεταφορά των αγαθών, από τρίτο έδαφος ή τρίτη χώρα, προς πελάτη σε κράτος μέλος, όταν πληρούνται οι ακόλουθοι όροι:

α. Η παράδοση αγαθών πραγματοποιείται για πρόσωπο υποκείμενο στον φόρο ή νομικό πρόσωπο μη υποκείμενο στον φόρο, των οποίων οι ενδοκοινοτικές αποκτήσεις αγαθών δεν υπόκεινται σε ΦΠΑ, ή για οποιοδήποτε άλλο μη υποκείμενο στον φόρο πρόσωπο?

β. Τα παραδιδόμενα αγαθά δεν είναι καινούργια μεταφορικά μέσα ούτε αγαθά που παραδίδονται έπειτα από συναρμολόγηση ή εγκατάσταση, με ή χωρίς δοκιμή λειτουργίας, από τον προμηθευτή ή για λογαριασμό του.

Mε τους νέους κανόνες ΦΠΑ από 1η Ιανουαρίου 2021 υπάρχουν οι εξής προσθήκες:

1. Όταν υποκείμενος στον φόρο διευκολύνει, μέσω της χρήσης ηλεκτρονικής διεπαφής, όπως αγοράς, πλατφόρμας, διαδικτυακής πύλης ή παρόμοιων μέσων, τις εξ αποστάσεως πωλήσεις αγαθών εισαγόμενων από τρίτα εδάφη ή τρίτες χώρες σε δέματα με εσωτερική αξία που δεν υπερβαίνει τα 150 EUR, ο εν λόγω υποκείμενος στον φόρο θεωρείται ότι αυτός έχει παραλάβει και παραδώσει αυτά τα αγαθά.

2. Όταν υποκείμενος στον φόρο διευκολύνει, μέσω της χρήσης ηλεκτρονικής διεπαφής, όπως αγοράς, πλατφόρμας, διαδικτυακής πύλης ή παρόμοιων μέσων, την παράδοση αγαθών εντός της Κοινότητας από υποκείμενο στον φόρο μη εγκατεστημένο εντός της Κοινότητας σε μη υποκείμενο στον φόρο, ο υποκείμενος στον φόρο που διευκολύνει την παράδοση θεωρείται ότι αυτός έχει παραλάβει και παραδώσει αυτά τα αγαθά.

Επίσης σημαντική είναι η αναφορά στην έννοια του τόπου παράδοσης.

Ειδικότερα:

α) τόπος παράδοσης στις ενδοκοινοτικές εξ αποστάσεως πωλήσεις αγαθών θεωρείται ο τόπος όπου βρίσκονται τα αγαθά κατά τον χρόνο άφιξης της αποστολής ή της μεταφοράς στον αποκτώντα πελάτη,

β) τόπος παράδοσης στις εξ αποστάσεως πωλήσεις αγαθών που εισάγονται από τρίτα εδάφη ή τρίτες χώρες σε κράτος μέλος διαφορετικό από το κράτος μέλος άφιξης της αποστολής ή της μεταφοράς στον αποκτώντα πελάτη θεωρείται ο τόπος όπου βρίσκονται τα αγαθά κατά τον χρόνο άφιξης της αποστολής ή της μεταφοράς στον αποκτώντα πελάτη,

γ) ο τόπος παράδοσης στις εξ αποστάσεως πωλήσεις αγαθών που εισάγονται από τρίτα εδάφη ή τρίτες χώρες στο κράτος μέλος άφιξης της αποστολής ή της μεταφοράς των αγαθών στον αποκτώντα πελάτη θεωρείται ότι είναι στο συγκεκριμένο κράτος μέλος, υπό την προϋπόθεση ότι ο ΦΠΑ επί των εν λόγω αγαθών δηλώνεται δυνάμει ειδικού καθεστώτος.

Η νέα οδηγία είναι απόλυτα ξεκάθαρη και κατανοητή σχετικά με τις νέες διατάξεις οι οποίες δεν εφαρμόζονται στις παραδόσεις μεταχειρισμένων αγαθών και αντικειμένων καλλιτεχνικής, συλλεκτικής ή αρχαιολογικής αξίας, που καθορίζονται, ούτε στις παραδόσεις μεταχειρισμένων μεταφορικών μέσων όπως, οι οποίες υπάγονται στον ΦΠΑ, σύμφωνα με τα κατά περίπτωση ειδικά καθεστώτα.

Όταν υποκείμενος στον φόρο διευκολύνει, μέσω της χρήσης ηλεκτρονικής διεπαφής, όπως αγοράς, πλατφόρμας, διαδικτυακής πύλης ή παρόμοιων μέσων, την παράδοση αγαθών ή την παροχή υπηρεσιών σε μη υποκείμενο στον φόρο εντός της Κοινότητας, ο υποκείμενος στον φόρο ο οποίος διευκολύνει την παράδοση/παροχή υποχρεούται να τηρεί καταχωρίσεις των εν λόγω παραδόσεων/παροχών. Οι εν λόγω καταχωρίσεις είναι αρκετά λεπτομερείς, ώστε να επιτρέπουν στις φορολογικές αρχές του κράτους μέλους όπου οι εν λόγω παραδόσεις/παροχές φορολογούνται να επαληθεύουν την ακρίβεια του υπολογισμού του ΦΠΑ.

Οι καταχωρίσεις των παραπάνω αναφερομένων παραδόσεων/παροχών πρέπει να διατίθενται, κατόπιν αιτήματος, με ηλεκτρονικά μέσα στο ενδιαφερόμενο κράτος μέλος.

Οι εν λόγω καταχωρίσεις διαφυλάσσονται για διάστημα δέκα ετών, το οποίο αρχίζει από τις 31 Δεκεμβρίου του έτους κατά το οποίο πραγματοποιήθηκε η πράξη.

Τα κράτη μέλη επιτρέπουν σε κάθε μη εγκατεστημένο εντός της Κοινότητας υποκείμενο στον φόρο ο οποίος παρέχει υπηρεσίες σε μη υποκείμενο στον φόρο, που είναι εγκατεστημένος ή έχει τον τόπο της κατοικίας του ή της συνήθους διαμονής του σε κράτος μέλος, να χρησιμοποιεί το παρόν ειδικό καθεστώς. Το εν λόγω ειδικό καθεστώς ισχύει για όλες τις υπηρεσίες που παρέχονται με τον τρόπο αυτό εντός της Κοινότητας.

Ειδικότερα:

Το κράτος μέλος εγγραφής χορηγεί στον μη εγκατεστημένο στην Κοινότητα υποκείμενο στο φόρο ατομικό αριθμό φορολογικού μητρώου ΦΠΑ για την εφαρμογή του ειδικού καθεστώτος και του κοινοποιεί με ηλεκτρονικά μέσα τον αριθμό που του χορηγήθηκε. Με βάση τις πληροφορίες που χρησιμοποιούνται για την εν λόγω εγγραφή, τα κράτη μέλη κατανάλωσης μπορούν να χρησιμοποιούν δικά τους συστήματα εγγραφής.

Ο μη εγκατεστημένος στην Κοινότητα υποκείμενος στον φόρο που χρησιμοποιεί το εν λόγω ειδικό καθεστώς υποβάλλει με ηλεκτρονικά μέσα, στο κράτος μέλος εγγραφής, δήλωση ΦΠΑ για κάθε ημερολογιακό τρίμηνο, είτε έχουν παρασχεθεί υπηρεσίες βάσει του εν λόγω ειδικού καθεστώτος είτε όχι. Η δήλωση υποβάλλεται μέχρι το τέλος του μήνα μετά το τέλος της φορολογικής περιόδου την οποία καλύπτει η δήλωση.

Στη δήλωση ΦΠΑ αναγράφεται ο ατομικός αριθμός φορολογικού μητρώου ΦΠΑ για την εφαρμογή του εν λόγω ειδικού καθεστώτος και, για κάθε κράτος μέλος κατανάλωσης στο οποίο οφείλεται ΦΠΑ, η συνολική αξία, χωρίς ΦΠΑ, των παροχών υπηρεσιών που καλύπτονται από το εν λόγω ειδικό καθεστώς και πραγματοποιήθηκαν κατά τη φορολογική περίοδο και το συνολικό για κάθε συντελεστή ποσό του αντίστοιχου φόρου. Πρέπει να αναφέρονται επίσης στη δήλωση οι ισχύοντες συντελεστές ΦΠΑ και το συνολικό ποσό του ΦΠΑ που οφείλεται.

Όταν απαιτούνται τροποποιήσεις σε δήλωση ΦΠΑ μετά την υποβολή της, οι εν λόγω τροποποιήσεις περιλαμβάνονται σε επόμενη δήλωση εντός τριών ετών από την ημερομηνία στην οποία έπρεπε να υποβληθεί η αρχική δήλωση . Αυτή η επόμενη δήλωση ΦΠΑ προσδιορίζει το σχετικό κράτος μέλος κατανάλωσης, την περίοδο επιβολής του φόρου και το ποσό ΦΠΑ για το οποίο απαιτούνται ενδεχόμενες τροποποιήσεις της οδηγίας.

Τα κράτη μέλη επιτρέπουν σε κάθε υποκείμενο στον φόρο ο οποίος πραγματοποιεί ενδοκοινοτικές εξ αποστάσεως πωλήσεις αγαθών και σε κάθε υποκείμενο στον φόρο μη εγκατεστημένο στο κράτος μέλος κατανάλωσης ο οποίος παρέχει υπηρεσίες σε μη υποκείμενο στον φόρο να χρησιμοποιεί το παρόν ειδικό καθεστώς. Το εν λόγω ειδικό καθεστώς εφαρμόζεται για όλα τα αγαθά που παραδίδονται ή τις υπηρεσίες που παρέχονται με τον τρόπο αυτό εντός της Κοινότητας.

Ο υποκείμενος στον φόρο υποχρεούται να γνωστοποιεί στο κράτος μέλος εγγραφής την έναρξη και την παύση των φορολογητέων δραστηριοτήτων του που υπάγονται στο ειδικό αυτό καθεστώς ή τη μεταβολή αυτών κατά τρόπο ώστε να μην πληροί πλέον τις απαιτούμενες προϋποθέσεις για την υπαγωγή του στο παρόν ειδικό καθεστώς. Η γνωστοποίηση αυτή πραγματοποιείται με ηλεκτρονικά μέσα.

Συναλλαγματική ισοτιμία

Εάν οι παροχές ή παραδόσεις έχουν πραγματοποιηθεί σε άλλα νομίσματα, κατά τη συμπλήρωση της δήλωσης ΦΠΑ, ο υποκείμενος στον φόρο που χρησιμοποιεί το ειδικό αυτό καθεστώς χρησιμοποιεί τη συναλλαγματική ισοτιμία που ισχύει την τελευταία ημέρα της φορολογικής περιόδου.

Επίλογος

Η εφαρμογή των κανόνων που συμφωνήθηκαν συνηγορεί ότι το 2021 θα υπάρχει διαθέσιμο προς εφαρμογή ένα εντελώς νέο σύστημα ΦΠΑ για όλες τις επιχειρήσεις που πωλούν αγαθά στο διαδίκτυο.

Η δημιουργία μιας απόλυτα επικαιροποιημένης ηλεκτρονικής πύλης για τον ΦΠΑ, ενός «κέντρoυ ενιαίας εξυπηρέτησης» δηλαδή, θα βοηθήσει τα μέγιστα τις επιχειρήσεις που πωλούν αγαθά στους πελάτες τους, μέσω του διαδικτύου, να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους στην ΕΕ, όσον αφορά τον ΦΠΑ, μέσω ενός εύχρηστου διαδικτυακού εργαλείου στη γλώσσα τους. Σε άλλη περίπτωση, θα ήταν υποχρεωμένες να εγγράφονται στα μητρώα ΦΠΑ σε κάθε κράτος-μέλος της ΕΕ στο οποίο επιθυμούν να πωλούν. Κάτι το οποίο θα δημιουργούσε και δημιουργεί τεράστια εμπόδια ειδικά για τις μικρότερες επιχειρήσεις.